Politionele acties 1947 en 1948 - De laatste geweldadige oorlogen van Nederland in Indonesië

Roel Bazuin

Vanaf 1990 schrijf ik verhalen en artikelen. Opinie, research, case study’s.

De laatste 15 jaar focus ik op de genealogie van mijn Eur-Aziatische takken. En daarmee samenhangende geschiedenis voor context en begrip.

Contact

Reacties, vragen, meewerken? Gebruik het Mail formulier of Discord, Mastodon, Twitter, Gitlab.

Rol 122 NEI Squadron

Om het RAF squadron van de Britten in Medan te vervangen, werd 1 november 1946 122(NEI)Squadron te Tjililitan opgericht^[12] en uitgerust met jachtvliegtuigen van het type P-51 Mustang.

40 P51D’s werden per schip naar Australie vervoerd en geassembleerd op Bundaberg.^[13]. De levering was in maart, april en juni 1945 (resp.10x P-51K en 31x P-51D). Van deze 41 toestellen bereikten er 40 de ML-KNIL in Australië; ze hadden de kentekens N3-600 t/m N3-640.] In Australië werden de Mustangs bij RAAF-depots gereed gemaakt. De eerste in mei en juni 1945, dus vóór de Japanse overgave op 15 augustus. 19 toestellen (N3-600/618) werden geleverd bij de Nederlandse Personnel and Equipment Pool te Brisbane.

De rest kwam pas tussen oktober 1945 en maart 1946 in bezit van de nederlandse staat. Een teken van mindere urgentie van de RAAF en van een veranderde houding tegenover de hollandse koloniale ambities.

Op Sumatra werden 12 P-51’s gestationeerd bij het 122(NEI)Squadron op 11VB "Polonia". Het voormalige vliegveld Polonia werd november 1946 in gebruik genomen en lag bij Medan.

De toestellen en personeel was afkomstig van 121(NEI)Squadron. Het 121^ste werd op 1 mei 1946 op de luchthaven van Tjililitan opgericht. Het squadron zorgde voor de verplaatsing van personeel en apparatuur naar Medan in oktober 1946 en het droeg ook een deel van zijn grondpersoneel en piloten over aan 122(NEI)Squadron.

1e 'politionele actie'

Tijdens de 1e 'politionele actie', op 21 juli 1947, werd 122(NEI)squadron ingezet bij operatie "Pelikaan". De operatie beoogde de uitschakeling van de vijandelijke AURI. Deze had toestellen op o.a. de vliegvelden Lhonga en Kotaradja geplaatst.

Er werd steun verleend aan grondtroepen met gebruik van o.a. 250- en 500-ponds bommen, raketten van 40 en 70 pond en de zes wing-mounted 0.50-inch Browning machine geweren.^[14].

In juli 1947 beschikte 122(NEI)squadron over 4 operationele ic vliegklare P-51’s op een totaal van 9 beschikbare P-51 jachtvliegtuigen en 10 vliegers.

In totaal heeft het 122(NEI)squadron tijdens de 1e politionele actie 203 (338 vlieguren) sorties (tussen 21 juli en 30 september) gevlogen^[15].

21 juli

Pelikaan tegen vliegveld Lhonga. Ondersteuning I-I RI^[16] en Z-Brig^[17] met aanvallen in de buurt van Arnhemia

22 juli

vernieling vijandelijk afweergeschut, beschieting loopgraven en stellingen bij Arnhemia. Vernietiging motorcolonne bij Brastagi

13 sorties

23 juli

Opdrachten voor Staf Z-Brig. en avondverkenningen bij Arnhhemia. Melding posities eigen troepen en tegenhouden vijandelijke troepen

24 juli

Mitralleren doelen in operatiesector van Z-Brig. 3 sorties t.b.v. artilleriewaarneming in sector Padan

25 juli

26 juli

Aanvallen vliegvelden Kotaradja en Lhonga. Mitrailleren grondinstallaties, hangars en luchtdoelgeschut (tot zwijgen gebracht). Verkenning wegen en emplacementen langs spoorweg naar Pemantang Siantar

27 juli

Talrijke vluchten waarbij infanteriesteun, bewaken wegennet op opsporen vijandelijke scheepsbewegingen de voornaamste taken waren. Verkenningen ten zuiden en westen van Medan (1 P-51). Afwerpen pamfletten en containers in opdracht Z-Brigade. Grote branden bij Baoengan waargenomen

29 juli

Veel vluchten in opdracht Z-Brigade. Mitrailleren vijandelijke troepen op de weg Loeboek-Pakam-Tebingtinggi. Mitrailleursnesten bij Kedaslama onschadelijk gemaakt. Vijandelijk verkeer op de weg Tebingtinggi-Bangoean onder vuur genomen. Aangevallen en uit elkaar geslagen troepen op terugtocht naar Pematang Siantar en Tanjong Balai

schade aan 1 P-51 (Kedaslama)

29 juli

Talrijke malen steun aan infanterie en bescherming konvooien tussen Loepoek Pakan en Tebingtinggi

30 juli

Steun aan infanterie in opdracht Z-Brig. Verkenning veld Siabtar nabij Brastagi door Lockheed L12, zag eigen troepen op veld en rapportteerde gereed voor Piper Cubs.

31 juli

Enige malen colonnebeveiliging. Aanval vijandelijke troepen bij Brastagi die bezig waren met aanleggen wegversperringen

1 augustus

Verkenning W-sector en omgeving van Brastagi. Vernietigen trucks bij Tanjong Poera. Mitrailleren wegversperringen bij Bandar Mariah. eigen colonnes ontdekt en beschermd. Verkenning eigen troepen op de weg Pematang Siantar - Kabandjahe en omgeving Brastagi door Lockheed L-12. Daarna ondersteuning door P-51’s.

Resolutie (initiatief Australië en India) Australië in VN aangenomen die een beroep doet aan NL en IND om vijandelijkheden onmiddelijk te staken

2 augustus

Verkenning Prapat, Brastagi en Kabandjahe die inmiddels bezet bleken door eigen troepen. Waargenomen wegversperringen op de weg tussen Pemantang Siantar en Prapat.

3 augustus

2 verkenningen waarbij vijandelijke troepen werden gemitrailleerd. Observatie treinen in de buurt van Tebingtinggi

NL accepteert resolutie VN 'doelen politieke acties "vrijwel bereikt"

4 augustus

Steun aan colonnes nabij Tebingtinggi en Tandjoeng Balai. Offensieve verkenningen tussen Pangkalan en Tanjoeng Poera en de weg Pemantang Siantar-Prapat. Observeren bezetting van Tanjoeng Balai. Steun door P51’s aan noordwest en oostfront troepen

Om 24.00 werd de eerste Politionele actie beëindigd.

5 augustus

IND beveelt om middernacht tot staakt het vuren na aanvaarden VN resolutie

'Zuiveringsacties' ^[18] zouden nog tot eind september 1947 voortduren en tot dan zijn luchtstrijdkrachten herhaaldelijke in actie geweest.

Op 17 januari 1948 werd op de USS 'Renville' in Tanjong Priok een overeenkomst gesloten, waaronder een wapenstilstandclausule. Hierna daalde het aantal incidenten aanzienlijk. Na maart 1948 namen die weer toe. De nederlandse staat en de Indonesische Republiek waren niet in staat tot overeenstemming te komen hoe de afspraken uit de 'Renville overeenkomst' moesten worden uitgevoerd.

2de politionele actie

Op 19 december 1948 begon de tweede 'politionele actie' waarbij ook P-51 Mustangs werden ingezet. De Mustangs van 122(NEI)Squadron stonden bij de 2e actie op Medan en Padang (Midden Sumatra).

Zowel op Noord als op Midden Sumatra verleende het squadron steun aan diverse operaties. Er werden zo’n 200 sorties uitgevoerd tot opheffing van het squadron april 1950. Er werd ook gebruik gemaakt van een tweetal Mustangs met foto camera’s, o.a. door no.18 squadron (dat met B-25 Mitchells vloog). ^[19]

In totaal heeft het 122(NEI)Squadron tijdens de 2de politionele actie 206 (352 vlieguren) sorties (tussen 21 juli en 30 september) gevlogen.

16 december

2 C-47’s van 20Sqn vertrokken van Tjililitan naar Medan. Zij brachten vandaar personeel en materieel van 122 Sqn naar Padang die zouden worden ingezet voor luchtsteun tijdens een doorstoot naar Fort de Kock.

19 december

Medan: 2 P-51’s. Padang: 7 P-51’s

Vanuit Padang: aanval van het vliegveld bij Fort de Kock en radiostations en kampementen in de nabijheid. Verder aanvallen op de vliegvelden Sibolga, Siborongborong, Lhonga, Lhokseumawe, Bireuen en Kotaradja.

Ondersteuning vanaf Medan aan de landing van grondtroepen nabij Laboehanbilik. Veiligstellen opmars van grondtroepen nabij het meer van Singkarak en Moekoe-Moekoe nadat 4 Catalina’s van de MLD ze daar had afgeleverd.

20 december

Ondersteuning opmars van O-colonne op Midden-Sumatra. Aanval en vernietiging radiostations bij Fort de Kock, waarbij een munitiedepot werd getroffen.

Patrouille bij landing van MLD Catalina’s op Tobameer.

Luchtsteun landingsvaartuigen bij Bagan Siapiapi.

Verkenning weg Pariaman - Padangpandjan ten noorden van Padang

22 december

Steun aan grondtroepen door onder vuur nemen van vervoersmiddelen van de Republiek

Eerste vergadering VN Veiligheidsraad. NL werd gewaarschuwd tegen het voorzetten van de harde lijn.

23 december

Bescherming van landing en afzetten van 100 man troepen nabij Balige door 5 Catalina’s op het Tobameer

24 december

Steun aan troepen bij Ln-Loboe. Staande patrouille boven landingen bij Sibolga.

Offencieve verkenningen en wegverkenningen tussen Padangpandjang en Fort van de Capellen

26 december

Normale offensieve taken en verkenningsvlucten met foto’s

opgevoede druk door VN

27 december

Vervoer van personeel en materieel van Padang naar Palembang met 2 C-47’s van TransCo

28 december

Start gecombineerde actie 'Ekster': Bezetting van Djambi en de nabij gelegen olievelden (Kenali-Asam, Tempino en Badjoebang).

Aanvoer naar Palembang door 2 additionele C-47’s vanuit Medan met personeel en materieel, gevolgd door 6 P-51 Mustangs

2 resoluties VN voor een staakt het vuren. NL moet binnen 24 uur antwoorden

29 december

Beschietingen op diverse doelen nabij Djambi door 121 en 122sqn met 11 P-51’s.

NL verklaart bij de VN dat 31 december een staakt het vuren zal worden afgekondigd op Java en op Sumatra 'een paar dagen later'.

30 december

Vernietiging van radiozenders te Loeboeklinggau, Tjoeroep en Kepahiang door 2 P-15 vanaf Palembang.

Aanvallen vijand bij Kebandjahe vanuit Medan

Steun aan eigen troepen bij Sibolga

Vijandelijke kolonne onder vuur genomen door 3 Mustangs onderweg van Palembang via Padan naar Medan

Bevel tot staakt het vuren op Java om 24.00

5 januari 1949

Officiele staking van de strijd op Sumatra

Hoewel de actie militair als succesvol kan worden gezien, was het door de afwijzing van de gehele wereldopinie een verloren zaak.

Geraadpleegde literatuur

Ward, O.G., De militaire luchtvaart van het KNIL in de na-oorlogse jaren 1945-1950. Houten, 1988.

Afkortingen

ML-KNIL: Militaire Luchtvaart van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger
KNIL: Koninklijk Nederlands Indisch Leger
AURI: Air Force of the Republic of Indonesia
NEI: Netherlands East Indies
PEP: Personnel & Equipment Pool
RAPWI: Recovery of Allied Prisoners of War
RAAF: Royal Australian Air Force

1. Hoe Nederland 350 jaar lang oorlog voerde tegen een volk dat vrij wilde zijn, maar dit lijkt te vergeten in een grootschalig onderzoek - Lara Mariette Nuberg https://historibersama.com/the-research-neglects-350-years-of-colonial-history/?lang=nl

2. Het is klip en klaar helder dat hollanders het niet graag hebben over hun koloniale verleden: https://www.roelbazuin.nl/blog/zwijgen.html

3. WAT ZIJN MENSENRECHTEN: https://www.verenigdvoordemensenrechten.nl/what-are-human-rights/violations-of-human-rights/

4. Ook Nederland schendt mensenrechten: https://www.oneworld.nl/achtergrond/ook-nederland-schendt-mensenrechten/

5. https://www.amnesty.nl/landen/nederland

6. Nederland is een van de grootste wapenhandelaren ter wereld.: https://decorrespondent.nl/7894/hoe-nederlandse-wapens-worden-gebruikt-voor-mensenrechtenschendingen/183102514100-ce75497c

7. https://en.wikipedia.org/wiki/Royal_Netherlands_East_Indies_Army

8. Slachtoffers Militairen tussen augustus '45 en 1963

9. Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea 1945-1962

10. Operatie Product: https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Product

11. Operatie Kraai: https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Kraai

12. https://tjitjak.gitlab.io/122sqn/

13. * The Royal Netherlands East Indies Army Air Force received 40 P-51Ds and flew them during the Indonesian National Revolution, particularly the two 'politionele acties': Operatie Product in 1947 and Operatie Kraai in 1949. When the conflict was over, Indonesia received some of the ML-KNIL Mustangs. Bron: North American P-51 Mustang; Gunston 1990 p. 39

14. Armament P-51: Guns: 6 × 0.50 caliber (12.7mm) AN/M2 Browning machine guns with 1,840 total rounds (380 rounds for each on the inboard pair and 270 rounds for each of the outer two pair). Rockets: 6 or 10 × 5.0 in (127 mm) T64 H.V.A.R rockets (P-51D-25, P-51K-10 on) Bombs: 1,000 pounds (450 kg) total on two wing hardpoints. Each hardpoint: 1 × 100 pounds (45 kg) bomb, 1 × 250 pounds (110 kg) bomb or 1 × 500 pounds (230 kg) bomb). Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/North_American_P-51_Mustang#Specifications_(P-51D_Mustang)

15. https://www.ipms.nl/artikelen/nedmil-luchtvaart/vliegtuigen-n/vliegtuigen-n-northam-p51

16. Het OVW-bataljon 1-1 R.I. was samengesteld uit BS’ers van het Gewest Drente, waardoor het de bijnaam kreeg 'Drents Bataljon'. Bron: http://www.hetdepot.com/1-1RI.html

17. Brigade opgericht: 21-11-1946 te Medan; Toegevoegd aan: T.T.C. Noord - Sumatra; Commandant: Generaal P. Scholten; Opgeheven: eind 1949. Bron: http://www.hetdepot.com/Z-Brigade.html

18. actie tot het elimineren van andersdenkenden - https://www.encyclo.nl/begrip/zuiveringsactie

19. https://www.ipms.nl/artikelen/nedmil-luchtvaart/vliegtuigen-n/vliegtuigen-n-northam-p51

Politionele acties 1947 en 1948 - De laatste geweldadige oorlogen van Nederland in Indonesië - Rol van 122 NEI Sqn

Rol 122 NEI Squadron

1e 'politionele actie'

2de politionele actie

Geraadpleegde literatuur

Afkortingen