08 January 2019

Version date: 2021-06-30


roel
Roel Bazuin

Vanaf 1990 schrijf ik verhalen en artikelen. Opinie, research, case study’s.

De laatste 15 jaar focus ik op de genealogie van mijn Eur-Aziatische takken. En daarmee samenhangende geschiedenis voor context en begrip.

CreativeCommons BY NC
Contact

Reacties, vragen, meewerken? Gebruik het Mail formulier of Discord, Mastodon, Twitter, Gitlab.


Celtes carte
Figure 1. Verspreiding Kelten over Europa
world 1800
Figure 2. Europe in 1800
800px DutchEmpire15
Figure 3. Nederlandse koloniën
Nederlandsindie
Figure 4. Dutch East Indies early 20th century.
420309 ter poorten imamura
Figure 5. Dutch surrender at Kalijati Airfield

Negotiating the Dutch surrender at Kalijati Airfield, March 9, 1942. General ter Poorten (left) and General Imamura (right)

curtiss hawk 75 6
Figure 6. Smoking Dutch Hawk 75A

The still smoking remains of a Dutch Hawk 75A at Madiun (Java) March 1942

Orde en Vrede
Figure 7. Orde en Vrede

Het Ereteken voor Orde en Vrede werd door Koningin Wilhelmina der Nederlanden op 12 december 1947 in een Koninklijk Besluit ingesteld.

De onderscheiding werd ingesteld terwijl de eerste van de zogenaamde politionele acties, de zogenaamde "Operatie Product", een mislukte poging om het eilandenrijk in de Oost met militair geweld weer onder Nederlands gezag te brengen, nog in volle gang was.

De tienduizenden Nederlandse militairen moesten voor hun inzet kunnen worden beloond en hooggestemde titel duidt op de aspiratie van de Hollanders om wat zij als "orde en vrede" zagen te herstellen.[1]

Het is helder dat hollanders[2] het niet graag hebben over hun koloniale verleden. Algemeen aanvaarde concensus in de 21ste eeuw is dat een land binnenvallen, plunderen, de lokale bevolking onderdrukken dan wel uitmoorden not-the-way-to-go is. Hoewel als je het nieuws van de dag wat volgt, is niet iedereen daar ècht van overtuigd.

We hebben het zóó ontzéttend druk met verhogen van belastingen, het klimaat en natúúrlijk de véiligheid.

Het is allemaal zóóóó lang geleden, laat het verleden eens áchter je man! Laat het rusten. Get óver it already. Het NÚ is belangrijker.

Grondgebied, de staat en de koloniën

De Staat der Nederlanden, vertegenwoordigend het koninkrijk, [3] is in 2018 samengesteld uit vier landen: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Het koloniale verleden is feitelijk dus heel erg nú.

Binnen de Europese Unie zijn er momenteel nog steeds 6 landen met één of meer 'overzeese gebieden' nl. Frankrijk, Groot-Brittannië, Nederland, Denemarken, Portugal en Spanje. [4].

Wie herinnert zich nog dat 'groot-brittannië' in 1982 een mini eilandje met 3400 inwoners en een zooi schapen met veel bombarie binnenviel[5]. Beyond evil.

Vroeger waren de Hollanders veel en veel stouter: "Koloniën van Nederland waren Nederlands-Indië, Suriname, Nederlandse Antillen, Nederlands-Nieuw-Guinea. In eerdere tijden had Nederland ook koloniale bezittingen in New York, Brazilië, langs de kust van Guinee, de Kaapkolonie (Zuid-Afrika), een aantal Nederlandse factorijen aan de Goudkust, Sri Lanka en Formosa. Bovendien was de kolonie in de Guiana’s tot 1815 groter."
Voor de liefhebbers: een compleet overzicht en geschiedenis op nederlandse koloniën.

Ongetwijfeld zullen sommigen een traantje hebben gelaten bij het uiteindelijke 'verlies' van het meeste van dit enorme koloniale grondgebied. Is daarmee ook de 'koloniale cultuur' verdwenen? Wat er bij de hollanders tussen de oren zit zeg maar? Tuurlijk niet. Aldoende werd staat stinkend rijk [6]. Een toenemend deel van de bevolking aan de noordzee wil dat ook zo houden.

Gekoloniseerde wordt koloniaal

Als we de 'De tijdlijn van de Lage Landen’[7] er even bijpakken was heel Noordwest-Europa ooit [8] slechts schaars bevolkt door neanderthalers. Als bewoning al mogelijk was door een wisselend toendra- en ijsklimaat [9]. Tot pakweg 100 v.Chr. wonen hier wat verdwaalde Kelten en Germanen, die op enig moment worden onderworpen door de Romeinen. Die Italianen waren er vroeg bij.

Daarna zijn 'we' nog gekoloniseerd door Spanje en Frankrijk. Lodewijk Napoleon, de broer van, was koning van holland tussen 1806 en 1810. "Napoleon heeft hem weer uit zijn functie ontheven toen bleek dat hij te aardig voor de hollanders begon te worden. [10]"

Lodewijk Napoleon was onderdeel van de Franse bezetting, en daardoor telt hij kennelijk niet mee. Maar hij was wel degelijk koning. De moderne eenheidsstaat Nederland is geheel een product van de Franse bezetting, met medewerking van de nederlanders. Geen creatie van onszelf.
— ‘Het ergst aan dat koninklijk huis zijn die dwepers eromheen’
https://historiek.net/ergst-koninklijk-huis-dwepers-eromheen/37410/amp/

Als de lage landen zich niet onder de Spanjaarden en de Fransen hadden uitgeworsteld, dan hadden die gebieden een kolonie geweest. Of gewoon geannexeerd. Stel je voor zeg. Spraken we allemaal perfect Spaans natuurlijk. Of Frans. Integreren hè. De hartewens en natte droom van àlle meesters. Tenzij 'we' allemaal een kopje kleiner waren gemaakt, dan ja.. Denk terug aan het resultaat van gezamelijke europese inspanningen in noord-amerika van migranten.

Spoelen we door dan zien we dat in augustus 1815 Willem I zich uitroept tot Koning der Verenigde Nederlanden [11]. Hij arriveerde in november 1813 met een Engels oorlogsschip in Scheveningen. Dat kon toen ook gewoon. Gesteund als hij was door 'de heren van holland' en een paar meelopers. De Belgen vonden dat geen goed idee trouwens en vertrekken in 1830. Slimme jongens.

Willem I sprak overigens amper een woord Nederlands.

“Dat kwam doordat hij zijn hele leven aan het hof Frans had gesproken. Willem I was onderdeel van een pan-Europese adellijke elite. Op zichzelf had hij niet veel met Nederland. Hij zocht gewoon een aardig landje om te kunnen runnen. Willem I was een soort CEO, en Nederland was zijn ‘company’.”

— ‘Het ergst aan dat koninklijk huis zijn die dwepers eromheen’

In 1922 werden alle verwijzingen naar de koloniën uit de grondwet gehaald en werd er voortaan gebruik gemaakt van de eufemistische [12] term 'overzeese rijksdelen'. De koloniaal wil zich beter voordoen dan wie hij is. Bezetter[13]. Annexeerder[14]. Semantics[15].

Gekoloniseerde wordt nederlands staatsburger

Het is natuurlijk allemaal súperlang geleden dat dit allemaal begon. Dat landjepik, onderdrukken, uitbuiten en uitknijpen. Maar je moet ècht even een boek lezen als je je VOC [16] geheugen wil opfrissen [17].

Een van de hollandse 'overzeese rijksdelen' is Nederlands-Indië. Dat is althans vanaf 1816 de gebruikte officiële benaming voor alle in de Indische Archipel door de nederlandse staat gekoloniseerde gebieden. De nederlandse aanwezigheid dateert echter van het eind van de 16e eeuw [18]. Toen was het 'de Oost' [19]. De spijseilanden [20]. Tempoe doeloe [21].

'Sommige kamerleden wilden dat kinderen geboren uit een Nederlandse vader en een tot een ander menschenras behorende moeder ook Nederlander werden.[22].

De bewoners van Nederlands-Indië werden in het 1854 Regeringsreglement ingedeeld in twee juridische categorieën: Europeanen en Inlanders en werden beide Nederlander. In 1892 werden de 'inlanders' uit het reglement gehaald en zij verloren hun Nederlandse nationaliteit.

"Met Inlanders werden gelijkgesteld Arabieren, Moren, Chinezen en alle anderen die mohammedanen of ‘heidenen’ waren. Met Europeanen werden gelijkgesteld christenen en zij die geen Inlanders waren of met Inlanders waren gelijkgesteld. In de praktijk waren dat andere westerse bevolkings­groepen, zoals Australiërs, Amerikanen, Belgen, Duitsers, etc. Het onderscheid in de wet tussen de twee hoofdgroepen berustte tot 1920 op ras en op geloof."[23] Ik deel het jaartal in de stelling niet.

Vrij recent, in 1949, erkent Nederland de onafhankelijkheid van Nederlands-Indië, dat nu Indonesië [24] heet. Nederlands-Nieuw-Guinea [25] werd in 1963 teruggegeven. Het moet in het geheugen bestaan van minstens 2 generaties. Zou je zeggen. Zeker en omdat 'we' voor de wet allemaal 'nederlander' zijn. Onmerkbaar worden 100.000-en Indische mensen tegelijkertijd ineens een 'koloniaal'.

Ik herinner me dat we in Bandoeng rondliepen. Met sàteh kambing en tèh bottol natuurlijk. Krètek. Ergens op een pleintje eten en kletsen. 'Hé belanda! Rot op naar je eigen land'. Iedereen stil. Paar van die knapen die langsliepen. Vrij confronterend. Van toerist naar onwenste vreemdeling.

Band met het verleden

Het klopt wel. Denk ik. Dat van dat bestaande geheugen. Ik heb echter het vermoeden dat het geschiedkundige geheugen voornamelijk bestaat bij mensen met een directe band met een van de voormalige kolonies. In mijn geval Nederlands-Indië. Van mijn moeders kant. Mijn pap komt gewoon uit Groningen.

Een directe band is bijvoorbeeld als jij of je voorouders zijn geboren in een van de koloniën. O nee. 'Overzeese gebiedsdelen'.

Of als de staat heeft beloofd te zullen helpen een deel van de Indische Archipel te verzelfstandigen [26]. Maar natuurlijk gewoon liegt en het laat doen.

Je Indische ouders of grootouders hebben in jappenkampen gezeten. De bezetting wel of niet overleeft. 'Maar wij (de hollanders) hadden het ook moeilijk. We aten zelfs bloembollen'. Huhuh.

Of je had de pech om als tiener door de staat als soldaat naar Nederlands-Indië te worden gestuurd [27] om 'de inlanders' weer in het gareel te krijgen.

De buurman 70+ was er één van de soldaten die mee moest helpen de 'heidenen' om zeep te helpen. Op een dag waren we op bezoek op zijn verjaardag en het komt kort ter sprake. Hij moet huilen. 's Nachts horen we hem gillen. De volgende dag komt de buurvrouw met een taartje. 'Hij had weer een slechte droom', zegt ze. 'We kunnen het er beter niet meer over hebben'.

Of wanneer je als Indo KNIL soldaat in naam van koningin en vaderland hebt meegeholpen je voormalige buren om zeep te brengen.

Eenmaal verplicht in nederland, kun je er maar beter over zwijgen. Net als alle 'kolonialen'. Niet dat het veel hielp. De behandeling van ex ML-KNIL-ers in de luchtmacht was schandalig. Beschimt, genegeerd en gepaseerd tot op het hoogste niveau. Schaamteloos gedrag van het hollandse defensie apparaat. O en natuurijk is het volstrekt logisch dat je je salaris van de 3,5 jaar dat je in een Japans interneringskamp zat niet krijgt uitbetaald. Want ja. Je moet je grote bek houden.

Ik zei eerder "Nog steeds bekruipt me een gevoel van ongemak en onevenwichtigheid als ik met familieverhalen bezig ben" [28]. Misschien de optelsom van leugens en niet nagekomen beloftes door de nederlandse staat. Daarom duik ik in de geschiedenis. Een duidelijk bron is de biologische band met Indische voorouders. Daarom vertel ik hun verhalen.


2. naam refererend aan de VOC periode
6. 13. Netherlands - $53,580 GDP (PPP) per capita. Sources: Richest Countries / Top 50 richest countries
8. ~500.000 v.Chr.
9. ~150.000 v.Chr.
10. ‘Het ergst aan dat koninklijk huis zijn die dwepers eromheen’ - https://historiek.net/ergst-koninklijk-huis-dwepers-eromheen/37410/amp/
11. Willem I noemde zich koning Willem Frederik, graaf van Nassau. Willem Frederik trouwde in 1791 zijn volle nicht Wilhelmina van Pruisen, een zuster van Frederik Willem III, koning van Pruisen. Uit dit huwelijk werden vijf kinderen geboren, waaronder de toekomstige koning Willem II der Nederlanden
12. Een eufemisme is een stijlfiguur waarmee iets mooier, vriendelijker of minder onaangenaam wordt voorgesteld dan het in werkelijkheid is.
14. https://en.wiktionary.org/wiki/annexeren - to incorporate by force
15. https://www.encyclo.nl/begrip/semantiek - Semantiek is de leer van de betekenis
17. Gedurende de bijna twee eeuwen van haar bestaan verhandelde de VOC mogelijk ruim 50.000 slaven. In 1625 bevatten de VOC-bezittingen 8.000 slaven, in 1775 waren er dat 79.500. De VOC bezat volgens historicus Marcus Vink in 1688 4.127 slaven. Daarnaast waren in de VOC-gebieden 66.348 slaven in particulier bezit. Van al die slaven verbleven er 26.000 in Batavia en zo’n 3.700 op de Banda-eilanden. In 1795 woonden zelfs 40.000 slaven in Batavia. Volgens een wetenschappelijke studie zouden gedurende de gehele VOC-periode tussen de 660.000 en 1.135.000 slaven naar de VOC-gebieden zijn gebracht.
22. Handelingen Tweede Kamer 1849-1850, kamerstuknummer XXXIV, ondernummer 4, ontwerp van wet strekkende tot uitvoering van artikel 7 der Grondwet.
26. Molukken