10 March 2019

Veel van mijn Indische familie en hun vrienden waren beroepsmilitair bij de KNIL-ML, KNIL, Marine of in 1941 ineens dienstplichtig soldaat. In 1942 allemaal krijgsgevangene van Japan.

Version date: 2021-07-01

roel
Roel Bazuin

Vanaf 1990 schrijf ik verhalen en artikelen. Opinie, research, case study’s.

De laatste 15 jaar focus ik op de genealogie van mijn Eur-Aziatische takken. En daarmee samenhangende geschiedenis voor context en begrip.

CreativeCommons BY NC
Contact

Reacties, vragen, meewerken? Gebruik het Mail formulier of Discord, Mastodon, Twitter, Gitlab.

In Nederlands-Indië werden mannen in de leeftijd tussen 18 en 50 jaar in december 1941 voor het overgrote deel gemobiliseerd.

Circa 42.000 van hen werden krijgsgevangene gemaakt. Het betrof o.a. Euro-Aziaten, Javaanse, Molukse, Madurese, Papoea, Timoreze, Torodja (Celebes), Sundanese, Malayu, Bugis en Menadonese KNIL soldaten.

De broer van oma, Robert Bastiaans [1], werd na zijn gevangenneming 'vervoerd' naar Thailand en 'tewerkgesteld' aan de Birma-spoorweg. Hij overleed in het Kurikona 258 kamp op 2 augustus 1945, slechts een paar dagen voor de bevrijding. Hij was gemobiliseerd 'Landstorm Sergeant 1e klas der Militaire Administratie - Unit 2e Landst. Afd.Bandoeng'.

De meeste familie-leden overleefden de verschrikkelijke 3,5 jaar als slaaf in een Japans interneringskamp op Java en Japan.

Na de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 gaan zij, nog onkundig van de toekomst waarin zij belazerd worden door de staat, weer in actieve dienst van dezelfde staat der nederlanden. Net als hun ~ 100.000 collega’s.

Grondtroepen KNIL

In Nederlands-Indië werden ~ 70.000 KNIL militairen en 33.000 indonesische (de overgrote meerderheid Javaans, Menadonees, Ambonees, Timorees en van de overige regio’s afkomstige) militairen ingezet, [2] [3] [4] aangevuld door Nederlandse troepen [5]

In de periode 1945 -1950 werden eenheden KNIL Veteranen met troepen Nederlandse dienstplichtigen of vrijwilligers gecombineerd. Begin 1948 werden een aantal nieuwe eenheden samengesteld.

De uit gevangenschap teruggekeerde KNIL veteranen werden heringedeeld en gedetacheerd in verschillende gebieden in de archipel.


The KNIL veterans who returned from captivity were reclassified and seconded to different areas in the archipelago. Among them units with (in)famous nicknames.

20200524212519 dc0f6fd8
Matjangs - Inf.I
  • 'Matjangs' (Tigers) - Inf. I
    Started June 1, 1944 at the 'Victory Camp' in Australia. Inf. I had KNIL veterans in her ranks who were able to flee to Australia in time, supplemented with ex-prisoners of war and war volunteers [6].

  • Inf. II - 'Breemouwer battalion'
    16-10-1945 at Batavia. . 08-07-'48: re-establishment in Cheribon [7]
    After 1945 they served U-brigade Padang / TTC Midden Sumatra

  • Inf. III
    Start 1946. Before the War Landstorm Battalion. The battalion originated from Guard Battalion IX [8].
    After 1945 they served Z-Brigade / TTC North Sumatra

  • Inf. IV - 'Prince Bernhard Battalion'
    Start –09-1945 in Singapore. The battalion was formed from KNIL and navy men who had returned from Japanese captivity [9].
    After 1945 they served Z-Brigade / TTC North Sumatra. In november 1946 they where stationed at the south-east sector of Medan. In December the battalion became tactical reserve of the Z - Brigade and stationed in the Polonia barracks (airfield 11VB).

20200524213219 3d07c60a me
Anjing Nica - Inf.V
  • 'Anjing Nica' - Inf. V
    Before the war Landstorm Battalion. Restarted 02-11-1945 Tjihapit-camp [10]. The KNIL Infantry V battalion received the nickname Anjing NICA from the opponents shortly after its establishment at the end of 1945 in Bandung. Anjing is Bahasa for dog. NICA was the name of the recurring Netherlands East Indies Government (Netherlands Indies Civil Administration). Infantry V chose the swearing name as honorary name which was expressed in the sleeve emblem.
    The companies of Inf. V wore colored ties, namely: 1st Cie: green (Europeans), 2nd Cie: red (distinguished as first Cie with this tie / Ambonese), 3rd Cion: blue (mixed Cie), 4th Cie: black (Timorese) [11].

  • 'Gagak Hitam' (Black Crows) - Inf. VI
    On April 15, 1946, the KNIL Medan Battalion was reestablished by recalling conscripts into military service.

    20200524212907 ab4a02ee
    Gagak Hitam - Inf.VI

    City guards, Landstormers, and former Indonesian KNIL soldiers, volunteers from various lands, such as Arabs, Klingelezen and Chinese.
    On July 18, 1946, the name 'Medan Battalion' was changed to VI Infantry Battalion (INF.VI). Many men, former Marechaussees, who had served under Westerling, became the coremembers. They were known among the people as Maresosee.
    These men had helped destroy the infamous gang 'Gagag Hitam' (heavily armed ex-sukarelas (Indonesian volunteers) from the Japanese military service) led by Hayrullah. [12].
    After 1945 they served Z-Brigade Medan / TTC North Sumatra and Y-brigade Palembang / TTC South Sumatra.

  • 'Gadjah Merah' (Red Elephant) - Inf. X, Inf.XI, Inf.XII
    KNIL battalions X and XI consisted of soldiers who had worked on the infamous Burma railway in Japanese prisoner-of-war camps in Thailand under severe conditions.

    20200524212518 05659d17 me
    Gadjah Merah - INF X

    Despite their often poor physical and mental condition, the ex-prisoners of war were inspected, armed and trained and sent to the Dutch East Indies. Their symbol was the red elephant (Gadja Merah), derived from the white elephant, a national symbol in Thailand. [13]
    After 1945 they served Y-brigade Palembang / TTC South Sumatra


De ruim 40.000 KNIL veteranen kwamen terecht in verschillende eenheden, doorgaans infanterie (zie tabel 'Lijst van KNIL eenheden die al voor WOII bestonden'). Een aantal werd heringedeeld bij de KNIL-ML, zoals grootvader Bastiaans bij het 122(NEI)Squadron in Medan.

Klik hier voor een overzicht van alle KNIL grondtroepen, 25 infanterie, 7 artillerie, 5 Cavelerie (eskaders vechtwagens) en 8 Genie. [14]

Het verband tussen '1-1-RI', 'Z-Brig' en 122(NEI)Squadron.

Lockheed L-12 Electra Medan
bij een Lockheed Electra - medan (P.Wolf)

Het artikel over de politionele acties en de rol van 122 NEI Squadron daarin waren een aanleiding voor verdieping in grondtroepen op Sumatra. Ik had op dat moment geen idee wat 'Z-Brig' en '1-1-RI' betekende of was.

"Er wordt regelmatig luchtsteun verleend in opdracht van Z-Brigade. Met P-51’s. Door Piper Cubs en een Lockheed L-12 voor observaties".
Op de foto met een Lockheed L-12 Electra is grootvader Bastiaans zichtbaar; staande, 3de van links [15].

Enkele acties door 122(NEI)Sqn tijdens politonele acties met specifieke verwijzingen naar eenheden:

  • Op 21 juli 1947 wordt met P-51 Mustang jachtviegtuigen van 122(NEI)Sqn "ondersteuning gegeven aan 1-1-RI en Z-Brig met aanvallen in de buurt van Arnhemia".

  • Op 31 juli werd steun verleend aan infanterie in opdracht Z-Brig. Verkenning veld Siabtar nabij Brastagi door Lockheed L12, zag eigen troepen op veld en rapporteerde gereed voor Piper Cubs.

  • 20 december 1948: Ondersteuning opmars van O-colonne op Midden-Sumatra. Aanval en vernietiging radiostations bij Fort de Kock, waarbij een munitiedepot werd getroffen.

  • 20 december 1948: Patrouille bij landing van MLD Catalina’s op Tobameer.

Het 'Bataljon Drenthe' waren een van de eerste grondtroepen uit Nederland die eind 1946 op Sumatra aankwamen.

A3 1 1 03kaa2
Actiegebied 1-1 RI 'Bataljon Drenthe'
1-1 RI 'Bataljon Drenthe'

1-1 RI is het OVW-bataljon 1 -1 Regiment Infanterie, bekend als Bataljon Drenthe, die op 4 juni 1945 werd opgericht te Zuid-Laren. Die plaats ligt in de geboortestreek van mijn Hollandse voorouders. Mijn Indische grootvader werkte voor 122(NEI)Squadron en grootmoeder, oom en moeder woonden vanaf ~ '47 in Medan. Vrij frappant vond ik.

In ieder geval indirect is de familie beïnvloed door de aanwezigheid en acties van dit bataljon. Zij woonden op dat moment in een beveiligd gebied op het vliegveld 'Polonia'.

"Het OVW-bataljon 1-1 RI is voortgekomen uit de Binnenlandse Strijdkrachten van gewest 3, Drenthe. Na de opleiding werd het bataljon tijdelijk ingedeeld bij de mijnopruimingsdienst te Bergen op Zoom. Via Engeland, waar het bataljon werd voorzien van de noodzakelijke uitrusting, vertrok het op 25 januari 1946 met de 'Nieuw-Amsterdam naar Indië." [16]

"Op 2 november 1946 werd het bataljon overgebracht naar Medan op Noord-Sumatra. Direct na aankomst, op 13 november 1946, nam het de stellingen over van de Brits Indische troepen aan de Serdangweg in het oosten van Medan, waar infiltraties en beschietingen dagelijks voorkwamen.

"Op 2 januari 1947 nam het bataljon deel aan een actie waarbij de posten van de Z-Brigade verder naar het zuiden werden verplaatst. Meerdere acties volgden zoals op 14 januari 1947, samen met Inf.IV.KNIL en 3-3 RI naar Sempali Estate dat op 16 maart 1947 blijvend werd bezet. Op 15 februari 1947 viel de TNI bij een grootscheepse aanval over het gehele front de posten te Kota Masoen (steenfabriek) en Kampong Baroe aan. In maart werd de patrouilleactiviteit verhoogd door de berichten dat de onderhandelingen met de Republiek (Linggadjati) zouden mislukken." [16]

Z-Brig

Z-brig staat voor Z-brigade. [17]
"De Z - Brigade onder commando van Generaal P. Scholten, bestond bij oprichting te Medan op Noord-Sumatra uit 1-1 RI, 3-3 RI, Inf VI, Inf IV, hulpwapens van het KNIL en de zogenaamde "Calmeyer" eenheden. Dit waren eenheden cavalerie en artillerie ter ondersteuning van de op Malakka gevormde Infanterie Brigades. Ook deze eenheden bestonden voornamelijk uit OVW’ers.

"Na aankomst op noord-Sumatra nam de Z – Brigade de posities over van de Britse 26th Indian Division en de 4th Indian Infantry Brigade en werd o.a. gelegerd in Medan, de haven van Belawan en langs de verbindingsweg tussen beide plaatsen.

"Na de repatriëring van de OVW bataljons en het KNIL in de eerste helft van 1948 bestond de Z - Brigade louter nog uit onderdelen gevormd uit dienstplichtigen, uitgezonderd manschappen van de AAT, genie en cavalerie waar veel OVW’ers dienden en het bataljon 3 -15 RI.

Eenheden onder Z-Brigade / TTC North Sumatra

1-1 RI Infanterie regimenten

14e Genie Veld Cie Genie

1e EskPaw Cavalerie

1e Genie Veld Cie Genie

1e R.LuA /6 Batt Luchtartillerie groep M.L.

2 - MP III MP/ Marechausee

2 MWBE Mowaba (Mobiele Wasscherij en Badeenheid)

25e Cie AAT Aan- en Afvoertroepen

3 E.M. Peleton Overgie Troepen

3-15 RI Infanterie regimenten

3-3 RI Infanterie regimenten

31 B-Hospitaal Geneeskundige Troepen

33e Cie AAT Aan- en Afvoertroepen

35 HupVa Geneeskundige Troepen

35e Cie AAT Aan- en Afvoertroepen

3e Genie Arb. Cie Genie

4-2 RI Infanterie regimenten

4-RS Regiment Stoottroepen

5-10 RI Infanterie regimenten

5e Esk.Vew Cavalerie

7e Afd. VA Artillerie

8e Genie Veld Cie Genie

9e Afd. VA Artillerie

Inf. III KNIL Infanterie

Inf. IV KNIL Infanterie

Inf. VI KNIL Infanterie

VbdA Verbindingsafdeling

Veld Art. IV Artillerie

.

.

Abbreviations

TTC

Territoriaal Troepen Commando Noord Sumatra

TNI

Tentara Nasional Indonesia (Indonesian National Army)

ML-KNIL

Militaire Luchtvaart van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger

KNIL

Koninklijk Nederlands Indisch Leger

KL

Koninklijke Landmacht

AURI

Air Force of the Republic of Indonesia

NEI

Netherlands East Indies

PEP

Personnel & Equipment Pool

RAPWI

Recovery of Allied Prisoners of War

RAAF

Royal Australian Air Force

Resources

  • [a] Ward, O.G., De militaire luchtvaart van het KNIL in de na-oorlogse jaren 1945-1950. Houten, 1988.
    (The military aviation of the KNIL in the post-war years 1945-1950)

  • [b] Troepenoverzicht 1945-1950: http://www.indie-1945-1950.nl

  • [c] Westerling, R.P.P., 'De Eenling'. Amsterdam, 1982, Uitgeverij Spoor.

  • [d]Nederlandse strijd krachten in Nederlands-Indië 1945-1950 http://www.hetdepot.com/

  • [e] De Trilogie - Nederlands Indië 1946 - 1949: https://www.dekolonisatie.com/

  • [f] Indiëgangers: https://indiegangers.nl

  • [g]Het Nederlandse militaire optreden in Nederlands-Indië/Indonesië - source

  • S.M. Jalhay. Allen zwijgen. Merdeka en Andjing Nica tot Apra, 1988. Eigen beheer.


2. Passie voor onze veteranen? Een onderzoek naar berichtgeving over veteranen in de Nederlandse gedrukte media https://sd4590ec8c291c560.jimcontent.com/download/version/1503849330/module/11957085722/name/Jongh%2C%20S..pdf
3. Belanda Hitam; In 1936 bereikte het aantal inlandse KNIL-soldaten 33 duizend mensen of ongeveer 77%. Bron: https://translate.google.com/translate?sl=id&tl=nl&u=https%3A%2F%2Fwww.eramuslim.com%2Fsuara-kita%2Fsuara-pembaca%2Fbelanda-hitam.htm
4. Het KNIL 1936-1942 in cijfers en beeld: in 1929 had maar 20,76% de Europese status (het waren voornamelijk totoks en Indo’s); in 1941, toen uit noodzaak uiteindelijk de dienstplicht voor Indonesiërs was ingesteld, moeten het er percentueel nog minder zijn geweest. Het hogere kader was van meet af aan overwegend ‘Europees’, de Indonesiërs werden ingezet buiten hun regio van herkomst; deze maatregelen verraden het besef dat het niet vanzelfsprekend was om tegen je eigen landsmensen te vechten, noch te allen tijde de belangen van de kolonisator te verdedigen, en die simpele waarheid wreekte zich toen de oorlog een feit was: velen ‘deserteerden’. http://indisch-anders.nl/het-knil-1936-1942-in-cijfers-en-beeld/
5. ~ 120.000 Veteraneninstituut - Nederlands-Indië https://www.veteraneninstituut.nl/missie/nederlands-indie/
7. http: //www.indie-1945-1950.nl/web/infII.htm / http://www.hetdepot.com/InfBat2KNIL.html
8. {infiii}
9. http: //www.indie-1945-1950.nl/web/InfIV.htm / http://www.hetdepot.com/InfBatIVknil.html
14. de lijst met KNIL grondtroepen kan niet volledig zijn. Laat me dat dan aub weten. Aanvullende informatie is ook welkom
15. There were 2 Lockheeds Electra active on 11VB Polonia. A so-called L-12 (Electra Junior, traffic version, actually a 2-engine training aircraft) and a L-212, the military version of the L-12.