28 March 2019

In Nederlands-Indië werden ~ 70.000 KNIL militairen en 33.000 indonesische (de overgrote meerderheid Javaans, Menadonees, Ambonees, Timorees en van de overige regio’s afkomstige) militairen ingezet, [1] [2] [3] aangevuld door Nederlandse troepen [4] De uit Japanse gevangenschap teruggekeerde KNIL veteranen werden heringedeeld en gedetacheerd in verschillende gebieden in de archipel.

Version date: 2021-07-01

roel
Roel Bazuin

Vanaf 1990 schrijf ik verhalen en artikelen. Opinie, research, case study’s.

De laatste 15 jaar focus ik op de genealogie van mijn Eur-Aziatische takken. En daarmee samenhangende geschiedenis voor context en begrip.

CreativeCommons BY NC
Contact

Reacties, vragen, meewerken? Gebruik het Mail formulier of Discord, Mastodon, Twitter, Gitlab.

Een deel van de beschikbare informatie over KNIL eenheden is uit diverse bronnen [5] [6] [7] en fora gecombineerd in één spreadsheet[8]. De database bevat per dato 274 records.

Met 'Datawrapper' zijn de gegevens van eenheden inmiddels online doorzoek- en sorteerbaar gemaakt.

Het artikel over de politionele acties en de rol van 122 NEI Squadron daarin waren een aanleiding voor verdere verdieping in grondtroepen en lijsten met namen van enkele eenheden. Ook uit deze serie:

Selecties uit de database

Voor de liefhebbers een aantal 'hard-copy' tabellen met selecties uit de database.
De 5de en 6de kolommen 'Operatiegebied 45-47' en 'Operatiegebied 48-50' vallen deels samen met de eerste en tweede politionele acties.

Tabel 1 Grondtroepen KNIL: Een overzicht van KNIL eenheden: 25 infanterie, 7 artillerie, 5 Cavelerie (eskaders vechtwagens) en 8 Genie.

Tabel 2 Grondtroepen KNIL + OVW / DPL: In de periode 45-50 werden de KNIL Veteranen eenheden met KL en troepen Nederlandse dienstplichtigen of vrijwilligers gecombineerd. Begin 1948 werden een aantal nieuwe eenheden samengesteld.

Table 1. Grondtroepen KNIL
eenheid Type Ingedeeld bij Toegevoegd aan Operatie gebied 45-47 Operatie gebied 48-50 Bijzon derheden Opgericht Om gekomen

103 TRPT Cie

Aan- en Afvoertroepen

-

TC Semarang

nog niet opgericht

Semarang

-

-

-

1e Afd. VA

Artillerie

T-Brigade, U-Brigade

T.T.C. Midden-Java

Semarang

Opgeheven 01-12-1947

Op 10 januari 1946 werd te Balikpapan het Depot Veldartillerie opgericht met personeel teruggekeerd uit Japanse krijgsgevangenschap. De oorspronkelijke bestemming van 1 AVA was aanvankelijk Batavia, maar werd veranderd in Semarang. Door halvering van deze afdelingen werd in 1949 Veld Art I t/m VI KNIL gevormd

24-03-1946 te Balikpapan

1

1e Esk.Vew

Cavalerie

-

TC West-Java

Batavia

afgelost

-

-

-

1e Genie Arb. Cie

Genie

BC-Batavia

-

Mr.Cornelis

per 1-1-'50 Mr.Cornelis

-

-

-

1e Genie Veld Cie

Genie

Z-Brigade / B-Divisie

T.T.C. Noord Sumatra

Medan

Poerwokerto (M-Java)

-

-

-

20e Cie AAT

Aan- en Afvoertroepen

-

TC West-Java

-

Tjimahi

-

-

-

21e Cie AAT

Aan- en Afvoertroepen

-

-

Semarang

opgeheven

-

-

-

22e Cie AAT

Aan- en Afvoertroepen

-

TC Midden-Java

Soerabaja

opgeheven

-

-

-

23e Cie AAT

Aan- en Afvoertroepen

-

TC/BC Bat/Buit

Batavia

Mr.Cornelis

-

-

-

25e Cie AAT

Aan- en Afvoertroepen

Z-Brigade

T.T.C. Noord Sumatra

Medan

-

1e pel. in Padang

-

-

26e Cie AAT

Aan- en Afvoertroepen

-

TC Z-Celebes

Makassar

-

-

-

-

2e Afd. VA

Artillerie

X-Brigade

-

Soerabaja

opgeheven

door halvering van deze afdelingen werd hieruit in 1949 Veld Art I t/m VI KNIL gevormd

-

-

2e Esk.Vew

Cavalerie

-

TC West-Java

Bandoeng

afgelost

-

-

-

2e Genie Arb. Cie

Genie

-

TTC West-Java

Tjimahi

Semarang

-

-

-

2e Genie Veld Cie

Genie

-

T.T.C. Zuid Sumatra

Palembang

Mr.Cornelis

-

-

-

3e Afd. VA

Artillerie

U en W Brigade

-

Tjiandjoer (West -Java)

opgeheven

door halvering van deze afdelingen werd hieruit in 1949 Veld Art I t/m VI KNIL gevormd

-

-

3e Esk.Vew

Cavalerie

T - Brigade (B-divisie)

TC Midden-Java

Semarang

afgelost

oud krijgsgevangenen, voor het meerendeel afkomstig uit Siam

12-04-1946 te Semarang

0

3e Genie Arb. Cie

Genie

Z-Brigade

T.T.C. Noord Sumatra

Medan

Medan

-

-

-

4e Esk.Vew

Cavalerie

-

TTC Oost Java

Soerabaja

afgelost

-

-

-

4e Genie Arb. Cie

Genie

-

TC W-Java

nog niet gevormd

Mr.Cornelis

-

-

-

5e Genie Arb. Cie

Genie

-

TC Semarang

nog niet gevormd

Semarang

-

-

-

6e Genie Arb. Cie

Genie

Marbrig

-

nog niet gevormd

Soerabaja

-

-

-

9e Esk.Vew

Cavalerie

-

-

nog niet gevormd

Wates (Oost-Java)

uit dpt Pantsertroepen

-

-

Barisan Tjakra Madoera

KNIL Infanterie

A-Divisie

-

nog niet gevormd

Bondowosa

-

-

-

Inf. I

KNIL Infanterie

W - Brigade, V-Brigade

T.T.C. West-Java

Batavia, Djati, Tangerang, Padalarang, Kalidjati, Pemalang

Solo, Madioen, Patjitan, Semarang

Matjangs (de Tijgers). KNIL Australie, aangevuld met ex-krijgsgevangenen en OVW’ers

1 juni 1944 was in het 'Victory Camp' in Australië

75

Inf. II

KNIL Infanterie

B - Divisie, U-Brigade

T.T.C. West - Java, T.T.C. Midden Sumatra

Batavia, Kemajoran

Painan

Bataljon Breemouwer

16-10-1945 te Batavia

43

Inf. III

KNIL Infanterie

Y-brigade

-

Poeloe Weh

Padangsidempoean

-

-

-

Inf. IV

KNIL Infanterie

V - Brigade, Z - Brigade, X-Brigade

T.T.C. West - Java, T.T.C. Noord-Sumatra, T.T.C. Oost - Java

Batavia, Kebajoran, Pondok Gedeh, Bandoeng, Medan, Kampong Baroe, Brastagi, Sibolangit, Seriboe Dolok

Malang

Prins Bernhard Bataljon. Het bataljon was gevormd uit manschappen van het KNIL en marine die uit Japanse krijgsgevangenschap waren teruggekomen.

-09-1945 te Singapore

82

Inf. IX

KNIL Infanterie

-

TTC W-Borneo

W-Borneo

Pontianak

-

-

-

Inf. V

KNIL Infanterie

V - Brigade, W - Brigade, T-Brigade

T.T.C. West-Java, T.T.C. Midden-Java

Bandoeng

Magelang

Anjing Nica (honden van het Nica), manschappen van het KNIL die uit de Japanse krijgsgevangenkampen waren bevrijd.

02-11-1945 Tjihapitkamp

59

Inf. VI

KNIL Infanterie

Z-Brigade

T.T.C. Noord Sumatra

Medan

Djambi

Gagak Hitam (zwarte kraaien) Voortgekomen uit het 'Medanbataljon' manschappen van het KNIL die uit de Japanse krijgsgevangenkampen waren bevrijd.

15-04-1946 te Medan

24

Inf. VII

KNIL Infanterie

-

TTC Banka

Banka

Pangkalpinang

-

-

-

Inf. VIII

KNIL Infanterie

-

TTC Riouw

Riouw

opgeheven

-

-

-

Inf. VK-KNIL

KNIL Infanterie

-

-

Batavia

Bandoeng

-

-

-

Inf. X

KNIL Infanterie

1e Java Echelon, Bali-Lombok Brigade, Y-Brigade

Trpco. Bali-Lombok, T.T.C. Zuid Sumatra

Sanoer, Lampoe, Plaga en Kintami, Palembang, Tjoeroeb, Talangakar en Benakat

Opgeheven 1948

Gadjah Merah (Rode Olifant). Het bataljon bestond uit vrijwillig aangemelde en goedgekeurde ex-krijgsgevangenen.

19-10-1945 te Tamuan (Siam het huidige Thailand)

25

Inf. XI

KNIL Infanterie

Bali-Lombok Brigade, Y-Brigade

Trpco. Bali-Lombok, T.T.C. Zuid Sumatra

Sanoer, Den Pasar, Tabanan, Negara en Gianjar, Samsan Doea, Bereteh, Blahkioe, Tandjoeng Koela en Penebel

Opgeheven 1948

Gadjah Merah (Rode Olifant). Het bataljon bestond uit vrijwillig aangemelde en goedgekeurde ex-krijgsgevangenen.

19-10-1945 te Cholbury (Siam het huidige Thailand)

30

Inf. XII

KNIL Infanterie

Y-brigade

TTC Bali

Bali

Bali

Gadjah Merah (Rode Olifant). Het bataljon bestond uit vrijwillig aangemelde en goedgekeurde ex-krijgsgevangenen.

-

-

Inf. XIII

KNIL Infanterie

-

TTC ZO-Borneo

Z-Borneo

Bandjarmasin

-

-

-

Inf. XIV

KNIL Infanterie

-

TTC ZO-Borneo

O-Borneo

Balikpapan

-

-

-

Inf. XIX

KNIL Infanterie

-

TTC N-Molukken

N-Molukken

opgeheven

-

-

-

Inf. XV

KNIL Infanterie

-

TTC Z-Celebes

Z-Celebes

Pare Pare

-

-

-

Inf. XVI

KNIL Infanterie

-

TTC Z-Celebes

Z-Celebes

Makassar

-

-

-

Inf. XVII

KNIL Infanterie

-

TTC Z-Celebes

Z-Celebes

Makassar

-

-

-

Inf. XVIII

KNIL Infanterie

-

TTC N-Celebes

N-Celebes

Menado

-

-

-

Inf. XX

KNIL Infanterie

-

TTC Nieuw-Guinea

Nieuw-Guinea

Hollandia

-

-

-

Inf. XXI

KNIL Infanterie

-

TTC Molukken

Z-Molukken

Ambon

-

-

-

Inf. XXII

KNIL Infanterie

-

TTC Timor

Timor

Timor

-

-

-

Inf. XXIII

KNIL Infanterie

A-Divisie

T.T.C Oost-Java

Soerabaja, Djember, Rambipoedji

Malang, Toeren, Dampit, Madioen, Ponogoro, Tamansari, Djember

Het bataljon bestond voornamelijk uit inheemse militairen zoals, Ambonezen Menadonezen, Toradja’s (Celebes) en Javanen.

24-09-1946 Makassar

32

Veld Art. I

Artillerie

-

T.T.C. Midden-Sumatra

nog niet gevormd

Padang

personeel teruggekeerd uit Japanse krijgsgevangenschap

-

-

Veld Art. II

Artillerie

X-Brigade

-

nog niet gevormd

Soerabaja

personeel teruggekeerd uit Japanse krijgsgevangenschap

-

-

Veld Art. III

Artillerie

Y-brigade

T.T.C. Zuid Sumatra

nog niet gevormd

per 1-1-'50 Palembang

personeel teruggekeerd uit Japanse krijgsgevangenschap

-

-

Veld Art. IV

Artillerie

Z-Brigade

T.T.C. Noord Sumatra

nog niet gevormd

per 1-1-'50 Medan

personeel teruggekeerd uit Japanse krijgsgevangenschap

-

-

Veld Art. V

Artillerie

T-brigade

-

nog niet gevormd

per 1-1-'50 Salatiga

personeel teruggekeerd uit Japanse krijgsgevangenschap

-

-

Veld Art. VI

Artillerie

-

TTC Midden-Java

nog niet gevormd

per 1-1-'50 Salatiga

personeel teruggekeerd uit Japanse krijgsgevangenschap

-

-

Table 2. Grondtroepen KNIL + OVW / DPL
eenheid Type Ingedeeld bij Toegevoegd aan Operatiegebied 45-47 Operatiegebied 48-50 Bijzonderheden Opgericht ovw/ dpl/ ber Omgekomen

24e Cie AAT

Aan- en Afvoertroepen

brig Div.

-

Palembang

-

mrt.'47 bij 16e AAT Cie

-

ovw/KNIL

-

33e Cie AAT

Aan- en Afvoertroepen

Z-Brigade

T.T.C. Noord Sumatra

Medan, o.a. Amperak Perak, Bindjai, Stabat, Tebing Tinggi, Pematan Siantar, Seriboe Dolok en Brastagi.

Medan, Sidikaleng, Rantau Prapat, Sibolga, Tapanoeli

33 AAT bestond uit vijf pelotons t.w. 1 stafpeloton, 1 werkplaatspeloton, 2 transportpelotons en 1 verzorgingspeloton

05-11-1946 te Bergen op Zoom

dpl/KNIL

3

37e Cie AAT

Aan- en Afvoertroepen

A-Divisie

T.T.C Oost-Java

nog niet gearriveerd

Soerabaja

Een peloton van 22 AAT (Knil) werd als C-peloton aan de compagnie toegevoegd. een compagnie AAT bestaande uit KNIL, OVW en dienstplichtigen van de KL.

01 -10-1947 te Zuid Laren

Ovw/dpl/KNIL

1

3e Genieparkcie

Genie

-

TC Oost Java

nog niet gevormd

per 1-1-'50 Soerabaja

-

-

KNIL/dpl

-

5e Esk.Vew

Cavalerie

B-Divisie, Z - Brigade

T.T.C. West Java, T.T.C. Noord Sumatra

nog niet gearriveerd

Medan, Prapat, Wingfoot, Sibolga, Balige, Tigabinanga, Kaban Djahe.

Bestemd als aflossing 1 Esk VEW KNIL. Door een tekort aan personeel, zowel bij het Knil als bij de K.L. werden de nieuwe eskadrons bemand met zowel Knil huzaren als dienstplichtigen van de K.L.

.17-11-1947

KNIL/dpl

3

6e Esk.Vew

Cavalerie

B-Divisie

-

nog niet gearriveerd

Solo (M-Java)

Afl. 2 Esk VEW KNIL

-

KNIL/dpl

-

7e Esk.Vew

Cavalerie

T-brigade

-

nog niet gearriveerd

Djokjakarta (M-Java)

Afl. 3 Esk VEW KNIL

-

KNIL/dpl

-

8e Esk.Vew

Cavalerie

A-Divisie

-

nog niet gearriveerd

Porong (Oost-Java)

Afl. 4 Esk VEW KNIL

-

KNIL/dpl

-

EskPaw

Cavalerie

-

TTC Midden Java

nog niet gearriveerd

per 18-1-'50 Pekalongan

uit 4 en 6 Paw

-

dpl/KNIL

-

Table 3. Lijst van KNIL eenheden die al voor WOII bestonden.
eenheid Opgericht Bijzonderheden Informatie

Inf. I

1 juni 1944 in het 'Victory Camp' in Australië

Matjangs' (de Tijgers). KNIL Australie, aangevuld met ex‑krijgsgevangenen en OVW’ers

http://www.indie-1945-1950.nl/web/inf1.htm / http://www.hetdepot.com/InfBat1KNIL.html

Inf. II

16-10-1945 te Batavia.

'Bataljon Breemouwer'. 08-07-'48: heroprichting te Cheribon.

http://www.indie-1945-1950.nl/web/infII.htm / http://www.hetdepot.com/InfBat2KNIL.html

Inf. III

1946

Voor de oorlog Landstorm Bataljon. Het bataljon is ontstaan uit Wachtbataljon IX

http://www.hetdepot.com/InfBatIII.html

Inf. IV

–09-1945 te Singapore

Prins Bernhard Bataljon'. Het bataljon was gevormd uit manschappen van het KNIL en marine die uit Japanse krijgsgevangenschap waren teruggekomen.

http://www.indie-1945-1950.nl/web/InfIV.htm / http://www.hetdepot.com/InfBatIVknil.html

Inf. IX

-

-

http://www.hetdepot.com/InfanterieIX.html

Inf. V

02-11-1945 Tjihapitkamp

Anjing Nica (honden van het Nica), manschappen van het KNIL die uit de Japanse krijgsgevangenkampen waren bevrijd. Voor de oorlog Landstorm Bataljon. De compagnien van Inf. V droegen gekleurde dassen t.w.: 1e Cie: groen (Europeanen), 2e Cie: rood (als eerste Cie met deze das onderscheiden/Ambonezen), 3e Cie: blauw (gemende Cie), 4e Cie: zwart (Timorezen)

http://www.indie-1945-1950.nl/web/infv.htm / http://www.hetdepot.com/AndjingNICA.html

Inf. VI

15-04-1946 te Medan

Gagak Hitam (zwarte kraaien) Voortgekomen uit het 'Medanbataljon' manschappen van het KNIL die uit de Japanse krijgsgevangenkampen waren bevrijd. Op 18 juli 1946 werd de naam Medan Bataljon verandert in VI Bataljon Infanterie (INF.VI). Hierbij werden vele mannen, oud Marechaussees, die onder Westerling hadden gediend, de kern. Deze mannen hadden o.a. ook geholpen bij het vernietigen van de beruchte bende Gagag Hitam onder leiding van Hayrullah, een prestatie van de bovenste plank.

http://www.indie-1945-1950.nl/web/infVI.htm / http://www.hetdepot.com/gagakItam.html

Inf. X

19-10-1945 te Tamuwang (Siam het huidige Thailand) uit ex-krijgs-gevangenen die door de Jappen daar heen waren gevoerd om mee te werken aan de Birma spoorweg.

Gadjah Merah' (Rode Olifant). Het bataljon bestond uit vrijwillig aangemelde en goedgekeurde ex-krijgsgevangenen.

http://www.indie-1945-1950.nl/web/infx.htm / http://www.hetdepot.com/InfBatXknil.html

Inf. XI

19-10-1945 te Cholbury (Siam het huidige Thailand)

Gadjah Merah' (Rode Olifant). Het bataljon bestond uit vrijwillig aangemelde en goedgekeurde ex-krijgsgevangenen.

http://www.indie-1945-1950.nl/web/infxi.htm / http://www.hetdepot.com/GadjaMerahXI.html

Inf. XII

15-05-1946 op Bali voornamelijk inheemse militairen, niet afkomstig uit Thailand

Gadjah Merah' (Rode Olifant)

http://www.hetdepot.com/InfanterieXII.html

Inf. XIII

-

Mobiele Colonne

http://www.hetdepot.com/InfanterieXXIII.html

Inf. XIV

-

-

-

Inf. XV

-

-

-


1. Passie voor onze veteranen? Een onderzoek naar berichtgeving over veteranen in de Nederlandse gedrukte media https://sd4590ec8c291c560.jimcontent.com/download/version/1503849330/module/11957085722/name/Jongh%2C%20S..pdf
2. Belanda Hitam; In 1936 bereikte het aantal inlandse KNIL-soldaten 33 duizend mensen of ongeveer 77%. Bron: https://translate.google.com/translate?sl=id&tl=nl&u=https%3A%2F%2Fwww.eramuslim.com%2Fsuara-kita%2Fsuara-pembaca%2Fbelanda-hitam.htm
3. Het KNIL 1936-1942 in cijfers en beeld: in 1929 had maar 20,76% de Europese status (het waren voornamelijk totoks en Indo’s); in 1941, toen uit noodzaak uiteindelijk de dienstplicht voor Indonesiërs was ingesteld, moeten het er percentueel nog minder zijn geweest. Het hogere kader was van meet af aan overwegend ‘Europees’, de Indonesiërs werden ingezet buiten hun regio van herkomst; deze maatregelen verraden het besef dat het niet vanzelfsprekend was om tegen je eigen landsmensen te vechten, noch te allen tijde de belangen van de kolonisator te verdedigen, en die simpele waarheid wreekte zich toen de oorlog een feit was: velen ‘deserteerden’. http://indisch-anders.nl/het-knil-1936-1942-in-cijfers-en-beeld/
4. ~ 120.000 {veteraneninstituut_nei}
6. Het Depot: 'Het Vergeten Leger' http://www.hetdepot.com/
8. Dank aan hen voor het omvangrijke werk!