Grondtroepen op Sumatra rond Medan, Padang, en Palembang - KNIL - ML

Medan is in 1945 een 'enclave’^[1] op Noord-Sumatra en vòòr de 'politionele acties’^[2]^[3] aan drie kanten omsingeld door Indonesische troepen. De demarkatielijn^[4] liep dwars door de stad. Veelvuldig werden de stad en het vliegveld vanuit de bosrand beschoten door snipers en bestookt met mortieren en mitrailleurs.

#herdenking #bevrijding #WOII #75jaar #KNIL #ML-KNIL #KL #122sqn

Roel Bazuin

Vanaf 1990 schrijf ik verhalen en artikelen. Opinie, research, case study’s.

De laatste 15 jaar focus ik op de genealogie van mijn Eur-Aziatische takken. En daarmee samenhangende geschiedenis voor context en begrip.

Contact

Reacties, vragen, meewerken? Gebruik het Mail formulier of Discord, Mastodon, Twitter, Gitlab.

Het woord- en taalgebruik in de kranten kan anno nu als 'hollandse propaganda' worden betiteld - 'terroristen', 'kwaadwilligen', 'terreur', subversieve elementen', 'gezuiverd'... Toch?

Weer dooden gevallen in Indië. In de omgeving van Medan op Sumatra vallen de terroristen nog steeds de Nederlandsche troepen aan. Op den chef van den generalen staf generaal-majoor D. Buurman van Vreeden werd een aanslag gepleegd, welke echter mislukte. Op den weg van Padang Emmahaven en het vliegveld zijn door Indonesiërs mijnen gelegd. Twee Nederlandsche brenguncarriers, zijn op een mijn geloopen, waarbij 14 personen werden gedood en tien gewond.

— bron: https://www.delpher.nl
Limburgsch dagblad - 05-12-1946

Vliegveld Medan onder mortiervuur. In den nacht van 20 op 21 December werden door kwaadwilligen mortiergranaten op het vliegveld gericht, die tot ontploffing kwamen op 20 meter afstand van een B-25. Voorts werd intensief mitrailleur- en geweervuur uit Zuidelijke richting op het vliegveld afgegeven. In den vroegen morgen werd mitrailleur- en geweervuur afgegeven ten Zuiden van de stad. Aan Nederlandsche zijde geen verliezen.

— bron: https://www.delpher.nl
Het dagblad : uitgave van de Nederlandsche Dagbladpers te Batavia - 23-12-1946

Ook hebben de republikeinse troepen zich nog niet teruggetrokken tot 2 km. achter de demarcatielijn. Medan is nog seeds een belegerde stad.

— bron: https://www.delpher.nl
Nieuwe courant - 22-05-1947

Rustig werd het niet. Onze soldaten waren levende schietschijven. De republiek had het bestand getekend, maar kondigde het bevel „Staakt het vuren" niet af. Zij deed dit pas op 15 Februari van het nu afgesloten jaar. Een leeg gebaar was het. Wat overleg leek was in werkelijkheid steeds slechts voortzetting van terreur en moord. Duizenden Nederlanders werden gevangen gehouden in republikeinse concentratiekampen. De kleine gebieden binnen de demarcatielijnen werden in onrust gehouden door subversieve elementen. Medan; voor de helft een republikeinse stad, werd met artillerie bestookt, totdat ln de eerste week van '47 in enkele dagen tijds de gehele stad van republikeinse troepen gezuiverd en de demarcatielijn een paar km verlegd werd. De stad hield een republikeins burgerlijk bestuur en zelfs een contingent rood-witte politie, maar de watertoevoer bleef afgesneden, de voedselblokkade gehandhaafd.

— bron: https://www.delpher.nl
Limburgsch dagblad - 31-12-1947

"In het begin werd er veel geschoten en mochten we niet van het vliegveld terrein af", aldus mijn moeder, toendertijd in haar tienerjaren, wonend op de militaire compound.

Britisch-Indian troops

Het 'vliegveld terrein' is 11VB Polonia, circa 2.5 km ten zuiden van Medan. De vliegbasis kwam na de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945 in Britse handen. Tussen February-August 1946 was daar het 155 RAF Squadron^[5] - met Supermarine Spitfire VIII & XIV’s - gelegerd en was 31 RAF Squadron (C47) aanwezig. De troepen, o.a. Sikh regiments, waren onderdeel van de Britse '26th Indian Infantry Division' en de '4th Indian Infantry Brigade' ^[6]^[7].

De officiële overdracht van de basis aan de Hollanders was op 15 november 1946 en het vliegveld krijgt per beschikking de aanduiding '11VB'. Alle magazijnvoorraden, inclusief het wapenmagazijn en de motortransportdienst worden van de Britten overgenomen.
Op dezelfde dag arriveren 4 Piper Cubs voor het 17 Squadron VARWA (C-Patrouille) ^[8], 12 P-51 Mustang jachtvliegtuigen voor 122(NEI)Squadron en een B-25 met personeel en materialen.

Het bestuur van de stad Medan wordt door de Britten overgedragen op 28 november 1946.

Naast luchtmacht personeel werden op Sumatra vanaf 1946 verscheidene landmacht-onderdelen gelegerd. De grondtroepen in en rond Medan van Z-Brigade speelden vanaf de overdracht een grote rol in de veiligheid van de familie. In de maanden daarvoor, de acties van KNIL luitenant Westerling ^[c]^[9]^[10] die op 14 september 1945 met een team van 4 Nederlandse militairen boven het vliegveld van Medan was gedropt ^[11].

Lijst units op Sumatra

Ik heb (een deel van de) beschikbare informatie over leger eenheden uit diverse bronnen^[d][e][f] en fora gecombineerd ^[12] in een database. Met behulp van 'Datawrapper' zijn de gegevens met ~270 records uit de database online gezet en doorzoek- en sorteerbaar gemaakt.

Een selectie van ~70 eenheden staan -per Brigade- hieronder vermeld.

Z-brigade Medan

Colonel P. Scholten / TTC Noord-Sumatra

1-1 RI Infanterie regimenten

14e Genie Veld Cie Genie

1e EskPaw Cavalerie

1e Genie Veld Cie Genie

1e R.LuA /6 Batt Luchtartillerie groep M.L.

2 - MP III MP/ Marechausee

2 MWBE Mowaba (Mobiele Wasscherij en Badeenheid)

25e Cie AAT Aan- en Afvoertroepen

3 E.M. Peleton Overgie Troepen

3-15 RI Infanterie regimenten

3-3 RI Infanterie regimenten

31 B-Hospitaal Geneeskundige Troepen

33e Cie AAT Aan- en Afvoertroepen

35 HupVa Geneeskundige Troepen

35e Cie AAT Aan- en Afvoertroepen

3e Genie Arb. Cie Genie

4-2 RI Infanterie regimenten

4-RS Regiment Stoottroepen

5-10 RI Infanterie regimenten

5e Esk.Vew Cavalerie

7e Afd. VA Artillerie

8e Genie Veld Cie Genie

9e Afd. VA Artillerie

Inf. III KNIL Infanterie

Inf. IV KNIL Infanterie

Inf. VI KNIL Infanterie

VbdA Verbindingsafdeling

Veld Art. IV Artillerie

U-brigade Padang

Colonel Sluyter / TTC Midden Sumatra

1 - MP III MP/ Marechausee

1- RJ Inf. Garderegimenten

1-8 RI Infanterie regimenten

14e Genie Veld Cie Genie

18e Cie AAT Aan- en Afvoertroepen

1e Afd. VA Artillerie

2 - MP I MP/ Marechausee

2 MWBE Mowaba

2-14 RI Infanterie regimenten

3e Afd. VA Artillerie

3e Genie Veld Cie Genie

4-RS Regiment Stoottroepen

4e Afd. VA Artillerie

5 - GRPI Inf. Garderegimenten

5-1 RI Infanterieregimenten

5e EskPaw Cavalerie

Inf. II KNIL Infanterie

VbdA Verbindingsafdeling

Veld Art. I Artillerie

Y-brigade Palembang

Lt. kolonel F. Mollinger / TTC South Sumatra

15e Genie Veld Cie Genie

16e Cie AAT Aan- en Afvoertroepen

24e Cie AAT Aan- en Afvoertroepen

2e Genie Veld Cie Genie

3 - MP III MP/ Marechausee

3e EskPaw Cavalerie

4-1 RI Infanterie regimenten

4-4 RI Infanterie regimenten

4-7 RI Infanterie regimenten

5-3 RI Infanterie regimenten

5-8 RI Infanterie regimenten

5-9 RI Infanterie regimenten

50 Chirgp Health

6e Afd. VA Artillerie

6e EskPaw Cavalerie

7(III)-RS Regiment Stoottroepen

8(IV) RS Regiment Stoottroepen

8e Afd. VA Artillerie

8e Genie Veld Cie Genie

Inf. VI KNIL Infanterie

Inf. X KNIL Infanterie

Inf. XI KNIL Infanterie

Inf. XII KNIL Infanterie

Veld Art. III Artillerie

Appendix A: Indonesische strijdgroepen

De politieke partijen met hun strijdende groepen waren ^[13] :

Partai Nasional Indonesia (PNI) met de eenheden Napindo, Naga Terbang, Harimau Liar en Halilintar
Partai Socialis Indonesia (Pesindo) met de eenheid Ksatria Pesindo (Barisan Bintang Merah)
Partai Komoenis Indonesia (PKI) met de eenheid Barisan (Lasjkar) Merah, Hizboellah, Sabilillah en Moedjahidin
Partai Krister Indonesia (Parkindo) met de eenheden Barisan Pemoeda Parkindo, Divisie Parah (Pijl- divisie)
Partai Socialis met de eenheid Pemoeda Partai Socialis
Jkatan Peladjar Indonesia met de eenheid Tentera Peladjar Indonesia (TERPI)
Poetera Negara NEHRU (Br. Indiërs) met de eenheid Tentera Poetera Negara NEHRU. Versterkt met gedeserteerde Japanse-Engelse en Brits Indische troepen.
TNI Tentara Nasional Indonesia (Indonesian National Army)

Resources

[a] Ward, O.G., De militaire luchtvaart van het KNIL in de na-oorlogse jaren 1945-1950. Houten, 1988.
(The military aviation of the KNIL in the post-war years 1945-1950)
[b] Troepenoverzicht 1945-1950: http://www.indie-1945-1950.nl
[c] Westerling, R.P.P., 'De Eenling'. Amsterdam, 1982, Uitgeverij Spoor.
[d]Nederlandse strijd krachten in Nederlands-Indië 1945-1950 http://www.hetdepot.com/
[e] De Trilogie - Nederlands Indië 1946 - 1949: https://www.dekolonisatie.com/
[f] Indiëgangers: https://indiegangers.nl
[g]Het Nederlandse militaire optreden in Nederlands-Indië/Indonesië - source
S.M. Jalhay. Allen zwijgen. Merdeka en Andjing Nica tot Apra, 1988. Eigen beheer.

1. Een enclave is een gebied dat geheel wordt omsloten door grondgebied van één andere partij - https://nl.wikipedia.org/wiki/Enclave

2. Operatie Product: https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Product

3. Operatie Kraai: https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Kraai

4. Een demarcatielijn of bestandslijn is een overeengekomen scheidingslijn tussen twee partijen - https://nl.wikipedia.org/wiki/Demarcatielijn

5. No.155 Squadron was a fighter squadron that served in India and over Burma, performing reconnaissance, ground attack and bomber escort missions - http://www.historyofwar.org/air/units/RAF/155_wwII.html

6. Bataljons geland Medan 1945 oktober 10 en Belawan 1945 oktober 11 - https://www.indischekamparchieven.nl/en/general-information/per-island/sumatra

7. most of its units were stationed in Sumatra at Padang and Medan until November 1946, when they embarked at the port of Belawan to be disbanded in India - https://en.wikipedia.org/wiki/26th_Indian_Infantry_Division

8. http://www.indie-1945-1950.nl/web/17varwa.htm

9. https://www.roelbazuin.nl/stamboom/medan_1.html

10. https://www.roelbazuin.nl/stamboom/medan_2_1945.html

11. Op 8 september 1945 werd de paracommando luitenant Raymond Westerling ontboden bij de commandant Nederlandse Inlichtingendienst te Colombo, kapitein tz. Wingender en kreeg van deze orders voor een zeer geheime operatie met de naam Status Blue, de opbouw van een ondergrondse politiemacht. Westerling werd 3 dagen later met zijn team van 4 man, bestaande uit de Nederlands De Leeuw, Quinten, de Ambonees Sariwatting en de Engelsman Captain Turkhead per vliegtuig gedropt bij Medan. - https://myindoworld.com/westerling-deel-4/

12. Dank aan hen voor het omvangrijke werk!

13. https://myindoworld.com/westerling-deel-7/

Grondtroepen op Sumatra rond Medan, Padang, en Palembang - KNIL - ML - KL