Speurend naar voorouders liep ik gaandeweg tegen feiten aan die me soms weken van slag brachten. - Genealogie Indische takken

08 December 2018

#stamboom #jappenkampen #KNIL #buitenkampers #bersiap #indië

version-update 2020-06-30

roel
Roel Bazuin

Vanaf 1990 schrijf ik verhalen en artikelen. Opinie, research, case study’s.

De laatste 15 jaar focus ik op de genealogie van mijn Eur-Aziatische takken. En daarmee samenhangende geschiedenis voor context en begrip.

CreativeCommons BY NC
Contact

Reacties, vragen, meewerken? Gebruik het Mail formulier of Discord, Mastodon, Twitter, Gitlab.

'Wat nu Indonesië heet, werd in 1798 een kolonie van de nederlandse staat toen de regering het bewind overnam van de Verenigde Oost Indische Compagnie. Er ontstond zoiets als een 'koloniaal beleid’[1]. Afgezien van een onderbreking van twee jaar in de Napoleontische periode bleven de hollanders er de baas tot 1949. Eigenlijk al daarvoor, maar ze wilden niet toegeven. Op 8 maart 1942 kapituleerden de geallieerden op Java en snel daarna was de hele Indische archipel bezet door het Japanse leger.' [2]

Bij tijd en wijle bekruipt me een gevoel van ongemak en lichte onevenwichtigheid als ik met familieverhalen en contxt bezig ben. Ik weet niet precies waarom. Overdracht? [3] [4] Mogelijk een optelsom van een en andermaal lezen over leugens van en niet nagekomen beloftes door de nederlandse staat. Moeilijk om met zekerheid te zeggen.

Zware kost. Uit diverse contacten naar aanleiding van de stamboom, weet ik dat er anno nu hevige emoties spelen binnen mijn generatie, gerelateerd aan oorlogservaringen van ouders. Althans: ik zie in dit verband een patroon [5] in gesprekken die ik heb gehad.

Ik verzamel stamboom gegevens van mijn Indische takken sinds 2004. Per dato zitten er 951 personen in de database. [6] In principe volg ik de familienaam van mijn Oma Bastiaans.

Iedereen met wortels in Azie loopt in de nabije familie aan tegen WOII ervaringen in Jappenkampen, op Hellships, als buitenkampers [7] [8], tijdens Bersiap [9], 'verlof' of repatriering en de daarmee verband houdende ontvangst in holland. Speurend naar voorouders liep ik gaandeweg tegen feiten aan die me soms weken van slag brachten.

Hoewel mogelijk meespeelde dat ik net 'The Flowers of War', 'Japan’s rape of Nanking in 1937', had gezien. 'Ontroerend, meeslepend, poëtisch, visueel verbluffend en dramatisch hartverscheurend.' Het lukte me niet in 1 keer..
Of 'Empire of the Sun', het verhaal van het jongetje wat in Shanghai een Japans gevangenkamp terecht komt.

Alle mannen waarmee ik als kind opgroeide hebben als burger of krijgsgevangene (POW) in Jappenkampen gezeten. Werden op Hellships vervoerd van Nederlands-Indië naar Singapore, Birma en Japan. De meeste vrouwen van dezelfde generaties waren buitenkampers. Iedereen heeft de Bersiap meegemaakt en is doorgaans verplicht gerepatrieerd of 'met verlof' gestuurd.

Het heeft jaren geduurd voordat ik de details van gevangenneming, reis, jappenkamp en vlucht naar Australie van opa als ML-KNIL militair wat gedetailleerder kon invullen.

Daarmee samenhangend de wijze waarop oma, tantes, oom en moeder de bezetting van de Japanners als buitenkampers overleefden. Dat de ouders en broers van opa door de Indonesiers tijdens Bersiap in hun huis met de klewang zijn vermoord.
Dat oom Robert, een broer van oma, bij de Birma spoorweg is gestorven. Dat de tante van een achterneef met echtgenoot en kinderen in hun huis door de Engelsen zijn gebombardeerd.

Want ja, Indo’s zwijgen hierover. Meestal.

Ik verzamel en vertel opdat niet vergeten wordt.

1. https://psychotraumanet.org/nl/de-naoorlogse-generatie-getekend
2. https://psychotraumanet.org/nl/kinderen-van-kampkinderen
3. https://psychotraumanet.org/nl/tweede-generatie-oorlogsslachtoffers
4. Degenen die uit Nederlands-lndië terugkeerden voelden zich ontheemd en ondervonden weinig begrip en steun. In de eerste plaats zijn de nakomelingen van oorlogsslachtoffers opgevoed in een sfeer van: de oorlog is voorbij, wij hebben de narigheid gehad, geniet jij nu maar. De na de oorlog geborenen werden soms vredeskinderen genoemd. Angsten, contact- en leermoeilijkheden werden door de ouders gezien als groeiproblemen en angstvallig niet in verband gebracht met de eigen onverwerkte oorlogstrauma’s. Dit lijkt mij één reden dat de 2e generatie hulpzoekenden op latere leeftijd wel komen met klachten over angsten, depressies, contactproblemen en vooral dat het leven een uithouden is.
5. Transgenerationeel lijden - Dikwijls komen bij mensen van de 2e generatie verdriet, driftbuien en angsten voor, die overeenkomst vertonen met de gevoelens en belevenissen van verdriet, verontwaardiging en nachtmerrie-achtige onrust en angst, die hun ouders probeerden van zich af te zetten. Met, oppervlakkig beschouwd, redelijk resultaat. De ouder redde het wel. Het waren verdrongen gevoelens, die hun kinderen, desalniettemin, met hun bijzonder gevoelige antennes, aanvoelden. De 2e generatie herleeft als het ware onbewust van wat er gebeurt, wat de 1 e verdrong. Transgenerationeel lijden heet dat. De kinderen, vaak jonge volwassenen, lijden onder deze geheel onbewuste overname en begrijpen, evenals hun ouders, niets van die emoties van onvrede, doodsangst, diep verdriet en depressie, die in hen opkomen uit niets. Typisch zijn ook de grote verwarringen van kinderen van verschillend getroffen ouders (vader bijvoorbeeld door internering, moeder door oorlogservaringen thuis) met onbegrepen en/of ontkende botsingen tussen ouders na terugkomst van vader, die vanaf de geboorte de hele jeugd der kinderen tekenen en die in ongrijpbare, plotselinge stemmingsomslagen transgenerationeel tot uitdrukking kunnen komen. https://psychotraumanet.org/nl/enkele-problemen-van-de-tweede-generatie-oorlogsgetroffenen
6. Ik hou de gegevens bij in Aldfaer en exporteer die periodiek naar webtrees.
7. https://javapost.nl/2014/03/05/een-leven-lang-zwijgen/
8. https://psychotraumanet.org/nl/film-documentaire-buitenkampers-boekan-main-boekan-main
9. Verschillende auteurs hebben het beschreven en ik heb het steeds weer gehoord in de verhalen van patiënten: niet alleen de kampperiode zelf is traumatiserend geweest, maar vooral ook de Bersiap-periode (de periode na de bevrijding, toen de Indonesische vrijheidstrijders de Nederlanders bevochten, hetgeen uiteindelijk geleid heeft tot autonomie voor Indonesië) had konsequenties die voor mensen veel ernstiger zijn geweest dan het kamp zelf. En tenslotte is ook de repatriëring naar Nederland voor veel mensen heel traumatiserend geweest. Zij werden hier namelijk als ’kolonialen’ ontvangen en vaak met de nek aangekeken.