06 September 2017
Roel Bazuin
Vanaf 1990 schrijf ik verhalen en artikelen. Opinie, research, case study’s. De laatste 15 jaar focus ik op de genealogie van mijn Eur-Aziatische takken. En daarmee samenhangende geschiedenis voor context en begrip. 
Contact
Reacties, vragen, meewerken? Gebruik het Mail formulier of Discord, Mastodon, Twitter, Gitlab. |
Tussen 1750 en 1850 werden 4 generaties 'Bastiaans' op Java geboren in Batavia en Semarang. Welke geschiedkundige gebeurtenissen vonden plaats tijdens hun leven?
Nageslacht (Genealogie) 1.1 (m) *Bastiaans, Gerhardus* (±1750) x1770 Aurora, Alberta (±1770) +-- 2.1 (m) *Bastiaans, Bernardus* (*1773 †14-02-1829) | xOnbekend, () | +-- 3.1 (m) *Bastiaans, Turulianus Jacobus* (*±1810 †24-11-1842) | | x1833 Rasia, () | | +-- 4.1 (v) Bastiaans, Margaretha Pieternella (*05-12-1832 †09-12-1832) | | +-- 4.2 (m) Bastiaans, Jacob Pieter (*1834 †08-11-1903) | | | x Gamirah, () | | +-- 4.3 (m) *Bastiaans, Johan Robert* (*12-12-1835 †08-01-1906) | | | x Ngadinah, () | | +-- 4.4 (v) Bastiaans, Margaretha Pieternella (*11-11-1836 †06-05-1904) | | | x Thiem, Johan Friedrich Ferdinand (*24-05-1831 †08-04-1901) | | +-- 4.5 (m) Bastiaans, Willem Jacob (*13-02-1839 †11-10-1901) | | | x Widjia () | | | x14-01-1871 Westhoff, Johanna Theodora Geertruida (*22-04-1838)
Bantam[1] was rond 1600 de belangrijkste havenstad van Java. Het was de eerste haven van de Indische archipel die door Nederlanders werd aangedaan.
De koning van Bantam genoot geen absolute macht; zowel met zijn regent als met de plaatselijke havenmeester diende hij rekening te houden. Bantam was een rijke stad met een belangrijke markt, die werd bezocht door handelaren uit India, Perzië en China. De stad moest zijn leidende positie afstaan, toen Batavia na een aantal jaren het economische centrum van de VOC in Azië werd.
Bantam gold in het begin van de 17de eeuw als belangrijkste handelsstad van de Indonesische archipel. Hier werden alle mogelijke waren uit geheel Azië samengebracht. Voor de VOC waren vooral de specerijen van belang, met name peper. Zij probeerde tevergeefs met haar vestiging een sleutelpositie te verkrijgen. De Engelsen verhinderen dit en ook de plaatselijke regent werkte de VOC tegen, uit vrees dat zij een te groot overwicht zou krijgen op de markt.
De conflicten stapelden zich op en de compagnie besloot uit te wijken naar het naburige Jacatra, dat later Batavia zou worden. De verhouding tussen de VOC en de sultan van Bantam was gespannen, omdat hij de compagnie dwarsboomde in haar poging de markt te domineren. Gedurende de hele 17de eeuw laaiden telkens nieuwe conflicten op tussen de VOC en Bantam, waaruit de compagnie steeds als overwinnaar naar voren kwam. In 1756 kwam Bantam definitief onder gezag van de compagnie.
In 1808 wordt Banten op bevel Daendels[2] met de grond gelijk gemaakt. In 1813 wordt Banten opgeheven als sultanaat.
De tot nu toe oudste aan mijn stamboom gebonden Bastiaans is Gerhardus. Waarschijnlijk is hij in 1750 in Batavia geboren en vermoedelijk daar rond 1800 gestorven.
In de eerste 10 jaar van zijn leven zijn er forse conflicten met Bantam, een sultanaat en belangrijk handelscentrum in het westen van Java.
Omstreeks 1700 was de VOC op haar hoogtepunt en Batavia een welvarende handelsstad. Europeanen woonden gescheiden van andere bevolkingsgroepen, zoals Chinezen, Arabieren en Indiërs. Ook de Indonesiërs hadden hun eigen wijken.
In 1743 was het grondgebied van het vorstendom Mataram[3] (centraal Java) onder Nederlands gezag gekomen.
In 1749 ontbrandde een oorlog over de troonopvolging, waarna door tussenkomst van de VOC het vorstendom werd verdeeld. De macht van Mataram was in 1755 definitief gebroken, maar conflicten bleven bestaan.
In dezelfde periode ontstonden ook problemen rond de opvolging in Bantam (West Java). In 1750 trekken Bantammers richting Batavia na een afgeslagen Nederlandse inval. Hoewel de VOC de Bantammers neerslaat, zijn er continue guerilla aanvallen op plantages rond Batavia.
In de tweede helft van 18de eeuw ging het met de VOC steeds minder goed in de Indonesische Archipel. Algeheel verval en vervuiling was in Batavia waar te nemen. Alleen de welgestelden konden hun levenswijze handhaven.
Voortdurende en geldverslindende oorlogen tegen Indonesiërs, curruptie onder haar ambtenaren en afnemende kwaliteit van schepen en bemanningen, resulteerden in een schuldenlast van 134 miljoen.
In 1798 kwam er een einde aan de VOC die door de Bataafse Republiek werd overgenomen. Hiermee werd de basis gelegd voor een groot Nederlands Koloniaal rijk dat 150 jaar zou bestaan.
Omstreeks 1770 trouwde Gerhardus Bastiaans met Alberta Aurora. Waarschijnlijk een Indonesische vrouw.
De functie van Gerhardus is onbekend.
Niet onwaarschijnlijk was hij betrokken bij het lokale bestuur, zoals veel Indo-Europeanen.
De zoon van Gerhardus en Aurora Bernardus wordt in 1773 in Batavia geboren en overlijdt daar in 1829.
In zijn leven worden 'de Nederlanden' bezet door Frankrijk (1795) en wordt het 'de Bataafse Republiek'. De koloniën komen deels onder controle van Engeland.
Rond 1810 trouwt hij. Voor zover bekend krijgen zij 1 kind, die zij 'Turulianus' noemen. Hij wordt geboren in Semarang. Niet onwaarschijnlijk verlaat hij zijn geboortestad onder invloed van de conflicten met Bantam en de Engelsen om daar later weer terug te keren.
Tegen het eind van deze eeuw is de VOC bankroet en houdt in 1800 op te bestaan.
In 1814 wordt het 'Koninkrijk der Nederlanden' opgericht en worden bezittingen deels door de Engelsen teruggegeven.
In 1816 keren de Hollanders terug in Batavia, twee jaar nadat het 'Koninkrijk der Nederlanden' is gesticht. In 1821 stuurden de Nederlanders een groot leger naar Palembang en installeerden de zoon van sultan Najamuddin, Nadir. Hun verzet tegen het Nederlandse bewind werd in 1825 gebroken waarna het koloniale bestuur over dit gebied werd verzekerd. Het verzet van de laatste Mataramse vorst Dipa Negara kwam in 1829 tot een einde.
Behalve op Java werden in de 19de eeuw vele conflicten uitgevochten op West- en Midden Sumatra, Celebes, Bali, Borneo, Djambi, Bantam, Nias, Timor, Ceram, Toba, Pasoemah, Banka, Asahan, Deli waar de bevolking in opstand kwam tegen de hollanders.
Turulianus, zoon van Bernardus en Aurora, wordt in 1810 geboren in Semarang, waar hij in 1842 overlijdt.
In 1833 trouwt hij met Rasia. De 5 kinderen van Turulianus en Rasia worden allemaal geboren in Semarang tussen 1833 en 1839. Van 2 van hun kinderen is bekend dat ze als ambtenaar werkzaam waren bij de Landraad.
Het zijn turbulente jaren van opstanden tegen de nederlanders. In de 19de eeuw werden meerdere oorlogen gevoerd om het holandse gezeg overal ingevioerd te krijgen. Tijdens de 'Java - oorlog' (1825 - 1830)[4] vinden 200.000 Javanen de dood en kost aan 7.000 Inheemse en 8.000 Europese soldaten het leven.
De start van het 'cultuurstelsel' in 1830 is de start van werkelijke uitbuiting van de kolonies met hongersnood tot gevolg.
De werkelijke uitbuiting van de kolonies, met name Java, begon in 1830 met de invoering van het 'cultuurstelsel'. De grondlegger was Johannes van den Bosch [5]. Volgens Willem I[6] kon hij "net als Mozes water uit de rots" geld uit Indië halen.
Het Cultuurstelsel werd ingevoerd onder het motto: Indië is er voor Nederland, en niet andersom. Hij versterkte de positie van de regenten door salaris uit te betalen in rijstvelden en woeste gronden; ze kregen eigen milities (barisan), en het ambt werd erfelijk.
Het stelsel dwong de boeren éénvijfde van hun bebouwbare land beschikbaar te stellen voor producten die door het koloniale beheer werden aangewezen, met name koffie, indigo, suiker, tabak, thee, peper, rubber en kaneel. Koffie, thee, suiker, tabak en rubber hoorden van oorprong niet op de eilanden thuis.
Rond 1850 was de Javaanse productie (suiker, koffie, indigo) 25% van de staatsinkomsten van Nederland!
Het stelsel had grote invloed op de rijstproductie en na 1845 werden grote delen van Java getroffen door hongersnood. Na 1860 kwam de ondergang van het cultuurstelsel op gang.
Na 1850 verspreid de familie zich over Java, maar concentreert zich op Midden-Java.
Ik ben een directe nazaat van een van de 5 kinderen van Turulianus en Rasia: Johan Robert Bastiaans. Hij wordt op 12 december 1835 in Semarang geboren.
Een van hun kinderen is mijn overgrootvader Walter Michiel Bastiaans. Hij wordt op 9 januari 1861 geboren in Rembang. Overgrootmoeder Jeannette Arenstine Godschalk op 10 april 1872 in Semarang. 
Jeannette Arenstine en Walter Michiel
Walter Michiel en dochter Suzanna Elizabeth Jeanette Adeline
|
1750 Bantam trekt op naar Batavia
In 1755 en 1757 worden verdragen getekend met inheemse prinsen van Bantam en Mataran.
1783 VOC vraagt de Nederlanden om financien
1795 De Nederlanden worden de 'Bataafse Republiek' onder controle van Frankrijk. Nederlandse kolonies komen -deels -onder controle van Engeland. De VOC weigert zich over te geven.
1796 Britten veroveren Padang en Ambon. VOC fort op Ternate houdt stand
1798 Nederlands-Franse (Napoleontische) regering wijst VOC af. Tegen het eind van deze eeuw is de VOC bankroet.
1799 De Engelsen hebben alle voormalige VOC bezittingen en protectoraten overgenomen, behalve Java, Banjarmasin, Palembang, West Timor en Makassar. Het meeste werd in 1802 teruggegeven aan de nederlanders om ze een paar jaar later weer terug te veroveren.
1800 VOC houdt formeel op te bestaan. Bezittingen vervallen aan de nederlandse overheid. Vrije handel begint.1802 Nederlanders beginnen met sturen van militaire versterkingen naar Java. Melaka en Maluku komen weer onder nederlandse controle
1803 Colonial charte: Het Nederlands-Indische gouvernement moet voortaan verantwoording afleggen een de nederlandse regering. Britten geven Ambon terug
1806 De Bataafse republiek wordt 'Koninkrijk Holland' onder Louis, broer van Napoleon. Britten veroveren Bangka.
1807 Britten heroveren Melaka. Daendels wordt gouverneur-generaal
1810 Nederlanders verlaten Banjarmasin. Britten eroveren Ambon, Ternate en Tidore. Napoleon anexeert de Nederlanden bij Frankrijk.
1811 Jan Willem Janssens wordt gouverneur generaal. Britse militairen landen op Java en nemen Batavia in. Nederlanders trekken terug naar Semarang.
1812 Britten veroveren Timor. Opstand tegen Napoleon in de nederlanden.
1814 Oprichting Koninkrijk der Nederlanden. Britten stemmen toe in een eventuele teruggave van nederlandse bezittingen.
1815 april: uitbarsting Tamnora op Sumbawa. De grootste vulcanische uitbarsting in geschreven geschiedenis met 71000 doden en beeidiging Tambora cultuur. De uitbarsting veroorzaakte wereldwijde klimaat veranderingen.
1816 Nederlanders terug in Batavia
1818 Cornelis Elout beeindigd de slavenhandel op Java. NL terugkeer op Melaka en Pontianak
1819 Nederlandse terugkeer op Padang
1822 van der Capellen gouverneur generaal
1824 Nederlanders en Britten verdelen de Indies. Engelsen claimen malaya en Singapore en een belang in noord Borneo. Aceh zou onafhankelijk blijven.
1825 Nederlandse Handels Maatschappij opgericht. Begin van de 'Java-oorlog', opstand tegen de nederlanders die tot 1830 duurt. 200 000 Javanen vinden de dood.
1826 Du Bus gouverneur generaal
1828 Javaanse successen tegen de nederlanders
1830 Johannes van den Bosch gouverneur generaal. Start cultuurstelsel. Oprichting 'Oost Indie' leger, later KNIL
Referenties
Bijgewerkt op 2019-09-09
© 2010 - 2021 | Roel Bazuin | Written in Asciidoc | Baked with JBake v2.6.5
| CC BY-NC 4.0 license | 