Godfried en Pieter Bastiaans overleven zowel de atoombom als Fukuoka 14B. Een van de 200 POW kampen in Japan. Op 2km van Nagasaki

18 September 2020

De overlevingskans in het Japanse POW kamp Fukuoka 14B op Kyoshu was al laag. Als je de atoombom op het 2km verder gelegen Nagasaki ook kunt navertellen, dan is dat zo’n beetje een wonder. Dit lot werd toebedeeld aan Godfried en Pieter Bastiaans. 2 van de 201 overlevenden van Fukuoka 14B.

English

Version date: 2021-03-23

Roel Bazuin

Vanaf 1990 schrijf ik verhalen en artikelen. Opinie, research, case study’s.

De laatste 15 jaar focus ik op de genealogie van mijn Eur-Aziatische takken. En daarmee samenhangende geschiedenis voor context en begrip.

Contact

Reacties, vragen, meewerken? Gebruik het Mail formulier of Discord, Mastodon, Twitter, Gitlab.

Als slaaf in Japanse werkkampen
De 27 personen die ik tot nu toe heb gevonden zijn terecht gekomen in kampen in Indonesië (Java en Sumatra), Thailand / Birma (spoorweg) en Japan.

POW Camps on Kyushu

There were close to 200 sites for POW internment throughout all of Japan. 163 facilities to incarcerate POWs and about 33 facilities for civilian internees. On 15 aug 1945 32.418 Prisoners where counted.

Fukuoka: 20 camps, 3 sub-camps, 10 civilian camps (33) with 10.411 prisoners.

Fukuoka POW Camp Group

Source: mansell.com

Bastiaans, Godfried

Geen kampkaart gevonden van Bastiaans, P.H.C.

"113 POWs died during imprisonment, 8 of whom were killed by Atomic Bomb"^[1]: 97 Nederlands staatsburgers ^[2], 24 Australiers en 20 Britten. Een 'List of Deceased POWs' staat bij het POW Research Network Japan ^[3]^[4] ^[5]

Op 9 augustus 1945 explodeerde de Amerikaanse atoombom ‘Fat Man’ 469 meter boven de Japanse stad Nagasaki. Er vielen 129,000 slachtoffers. Zes dagen later capituleert Japan.

Fukuoka 14B was gelegen tussen tussen het Centraal Station en de Urakami-rivier op ongeveer 750 meter van het station en werd volledig verwoest.

Ter nagedachtenis van de krijgsgevangenen van Fukuoka 14B hebben initiatiefnemers Rob en Lies Schouten, samen met het Comité monument Nagasaki Japan ^[6], Comité Kizuna en het Bestuur Stichting monument Nagasaki Nederland, een monument gerealiseerd.

Dit monument wordt op 4 mei 2021 (dodenherdenking Nederland) onthuld^[7].

De organisatie is op zoek naar nabestaanden van de ruim 500 Nederlands Staatsburgers die in Fukuoka 14B hebben gezeten. Herkent u een van de namen^[8], neem dan contact op met de Stichting Monument Nagasaki.

Het verdient een bijzondere aanbeveling om dit initiatief te steunen^[9] met uw bijdrage!

Aantallen krijgsgevangenen sep 45 (Bron: Mansell
NATIO- NALITY	Army	Civilian	Total	Deaths
Dutch	155	2	157	97
Australian	24	-	24	11
Britisch	19	1	20	5
Total	198	3	201	113

In totaal hebben er ~550 krijgsgevangenen in het kamp gezeten.

Pieter en Godfried

Pieter Herman Constantijn Bastiaans en Godfried Bastiaans zijn 2 verre familieleden uit de stamboom. Van beiden weet ik niet of ze kinderen hadden.

Pieter Herman Constantijn werd geboren in Kotaradja. Hij had 3 broers en 7 zussen. We hebben een gemeenschappelijke voorouder: Johan Robert Bastiaans; de opa van mijn oma.

Godfried Bastiaans uit Pemalang werd op Java geïnterneerd rond 25-10-1942. Hij is dan 36 jaar oud. Hij was boekhouder bij de Nederlandse Handelsmaatschappij Cheribon en opgeroepen voor dienstplicht. Als soldaat 2de klasse infanterie werd hij ingedeeld bij Landstrumafdeling Cheribon.

Hij heeft 2 oudere broers: Henri en Carlos. Henri Francois is KNIL soldaat en word 17 augustus 1942 gevangen genomen. Hij sterft in een hospitaal bij de Birma-spoorweg in Thailand op 6 januari 1943, 37 jaar oud.

Javaparty 12

Pieter en Godfried worden op Java gevangen genomen en verdwijnen in oktober 1942 achtereenvolgens in kampen in Tjimahi, Bandoeng en Batavia. Zij zijn onderdeel van 'Javaparty 12’^[10]; de 12de groep van 1705 krijgsgevangenen die Java verliet^[11].

In januari 1943 worden de krijgsgevangenen per trein verplaatst naar Soerabaja ^[12]. Vandaar gaan 1900 krijgsgevangenen per 'Hell Ship’^[13] naar Singapore. 200 zieken worden onderweg afgezet in Batavia.

Hell Ships

Maebashi Maru

De Maebashi Maru 2 (7.005 ton, 1921, soms aangeduid als Mayebashi Maru) vertrok op 1-2-1943 met de 1900 krijgsgevangenen van 'Javaparty 12’uit Soerabaja naar Singapore. Zij verliet Batavia op 5-2-1943 en arriveerde in Singapore op 9-2-1943.

2 maanden verblijven de krijgsgevangenen in het POW kamp 'Changi' ^[14].

Changi fungeerde als doorgangskamp. Hier werden gevangenen heringedeeld voor een volgende en vaak laatste bestemming. 'Javaparty 12' werd opgedeeld voor bestemmingen op Kyoshu, in Thailand en Maleisië ^[12].

Hawaii Maru I

Op 2-4-1943 vertrekken Pieter en Godfried samen met 1000 krijgsgevangenen met de Hawaii Maru I uit Singapore naar Japan in een konvooi van 4 schepen. Onderwerg vallen 6 doden.

Zij komen op 25-4-1943 aan in Moji, de noordelijke haven van het zuidelijke Japanse eiland Kyushu. Met een zevende sterfgeval en 180 zieken. Ongeveer 100 ernstig zieken gingen naar het noodhospitaal in Moji. De overige krijgsgevangenen werden overgebracht naar diverse kampen, deels op Kyushu, deels op het hoofdeiland Honshu.

Pieter en Godfried worden, samen met 300 anderen, per trein naar Fukuoka 14B getransporteerd en worden de eerste bewoners van het kamp.

Fukuoka 14B

Established as Fukuoka No.14 Branch Camp at Saiwai-cho, Nagasaki City, Nagasaki Prefecture on April 22, 1943.

Locatie

Dit kamp lag langs de spoorbaan tussen het Centraal Station in Nagasaki en de Urakami-rivier.

'Camp was 1850 meters (1.15 miles) from ground zero and was completely destroyed by the A-bomb'

Omstandigheden

veel mishandelingen, o.a. door Oyama/Yama, Nahao en Fuchimoto, Katsura (tolk) en Honda (wacht)
Voeding: onvoldoende, ernstig tekort aan eiwitten en vetten
Medische zorg: doktoren Ensing en de Wijn; ernstig zieken naar Militair Hospitaal in Fukuoka

Werk

Employer of slave laborers:
MITSUBISHI JUKOGYO NAGASAKI ZOSEN-JO [Mitsubishi Foundry Co.]. Iron Foundry, Mitsubishi Steel Works

Dit hield in:

werken in staalfabriek (eerste 9 maanden)
bouwen van een nieuw kamp (betrokken 18-01-1945)
aanleg schuilkelders op vliegveld van de stad Kumamoto
kolen delven in diverse mijnen in de omgeving, 600 m diep (Kaijima-onoura Coal Mining Co)
werken op een boerderij en in een elektriciteitscentrale.

Appx A: Ooggetuige van de bom

Eyewitness account of a survivor of the atomic bomb dropped over Nagasaki on August 9th, 1945. This young Dutchman was in Fukuoka 14. After "liberation" by the Americans he provided this first person account to the Red Cross. These are scans of the original typed notes^[15].

Figure 1. Eyewitness account

"It is august 8 today and the Yanks are coming. Our winged friend already paid us a visit on the first of that month and it rained bombs all around us".

"We did not know that this day was to be one of the most horrible days of our life".

"When we looked tot the sky, we saw a single plane overhead at on altitude of about 20000 feet. Anti aircraftfire and Nip.fighters were already wiped ot on the preceding raid".

Figure 2. Eyewitness account

"Somebody called: 'look that plane is overahead again'. All at once i got the feeling 'there is something wrong with that plane'. Instantly i went down, flat on the ground. And it was right, i was none too early".

"At once, a blinding flash was all around me, it was like the light of thousands of marine searchlights switched on together".

"I heard the sound of a dumb explosion. A hot wave swept over my body and after that there was tumult, as if the whole world came down on me. I thought, well, it’s done. As sudden as it started, it stopped".

"Everything was over and a deadly silence reigned".

Figure 3. Eyewitness account

"The sun had disappeared and eveywhere there was a strange reddish grey light".

The first thing that struck my eye was a little peasant village on the opposie site of the river three miles up the hills. It had vanashed and the only thing i saw was a hell of flames and a black smoke column rising to the sky".

"It was dark and everywhere, especially in the destroyed living quarters of the city, fires were burning".

Figure 4. Eyewitness account

"There were about 15 of them. Most of them were nude. They had been standing in the open when it happened and the surging heat wave had swept over them. Their clothes had been scorched off and they had terrible burning wounds all over their body".

"Each of us took somebody on his back. Those men had to endure terrible pains. We had to run over all kinds of debris, dashing through waves of heat that were blown across the streets by the strong wind".

"Everybody; guards, marines, civilians had fled out of the doomed city".

Figure 5. Eyewitness account

"We could only take a very small part of the food left behind in the camp. A group managed to take a wagon and a horse with them. As quick as possible we loaded the cart and off we went".

"The air was filled with cries and groans and is was a gruesome sight what was accentuated still by the grey smoky atmosphere".

"Hundreds of fires were burning and all was leveled to the ground."

Figure 6. Eyewitness account

"at this place we had a splendid view of the city and we enjoyed the sight immensly. By 5 o’clock in the afternoon, the whole town was one surging mass of flames and the whole sky was blacked by smoke".

"A strange sickening smell came sometimes with the wind to us and i could not make out what it was. But my neighbour gave me the right answer; "Roast - beef", was all he said".

"we slept like roses. When we woke up, all was practically over. In the valley we saw a plain; here and there the ashes were still smouldering and only the bent and twisted skeletons of the factories was all that was left behind".

Appx B: Achtergrond Godfried en Pieter Bastiaans

B.1. Tabel

Naam

Kampnaam

Ligging

Bijzonderheden

Route

Service

Rank

Unit

stb no.

ged.no

Bastiaans, P.H.C.(Pieter Herman Constantijn)

Fukuoka 14B

Nagasaki

sld 41805, Javaparty 12

Army

sld

354

Bastiaans, G. (Godfried)

Fukuoka 14B

Nagasaki

Captured Tomo (Java). Javaparty 12

Java, Singapore, Hawaii Maru 1, 25-4-1943 Fu 14B

Army

sld

Landstormafdeling Cheribon

98406

525

B.2. Namen uit orgineel kamp roster

Een namenlijst is hier te vinden. Het orginele kamp roster hier.

From Fukuoka 14B roster original

Bastiaans PHC - mevr MP Bastiaans Mols - PapanDajanlaan 86 - Bandoeng - gezondheid 'healthy' - A - pvt - campno 6193 - service no 41805
Bastiaans G - mevr Bastiaans Brouwer - Keboenfan - Cheribin - gezondheid 'healthy' - A - pvt - campno 6194 -serviceno 98406

Appx C: Transporten

Bron: https://www.japansekrijgsgevangenkampen.nl/Fukuoka%2014B.htm

datum_geb	binnengekomen uit	ver- trokken naar	aantal per transport	aantal in kamp	bijzonderheden
2-4-1943	Singapore		300 (ned)		ar 25-4-1943
15-5-1943	Fukuoka 2B		3		per trein
-	Moekden / Fukuoka 15		12 (ned)		techn; ar 28-8-43
-	Java / Hawaii Maru		11		ar 5-12-45
18-6-1944	Takao /Changi / Tamahoko Maru 2		212		772kr; 212 saved; ar 25-6-44
-		several loc.	240		other camps
9-8-1945				198	atoombom Nagasaki
12-9-1945		Keisen / Fukuoka 23B	210		evacuatie

Appx D: Pictures

D.1. Plattegronden

verblijfsgebouw 1

verblijfsgebouw 2

Het krijgsgevangenkamp lag 750 meter voor het centrale station van Nagasaki, langs de spoorbaan, aan de zijde van de Urakami-rivier. De weg, die naar de eerste brug over deze rivier liep, was door een enkele rij houten woningen van het kampterrein gescheiden.

Het kamp bestond uit twee delen; het oudste deel lag het verst van de weg af en daarin werden de gevangenen het eerste jaar ondergebracht. In feite was dat een grote fabrieksloods met een aantal bijgebouwtjes.

(Bron: J.Stellingwerff – Fat man in Nagasaki, pg 8)

Bron: J.Stellingwerff – Fat man in Nagasaki, pg 82

Legenda

Mitsubishi-fabrieken
Urakami-kathedraal
Epicentrum van de atoombom
Ziekenhuis Medische Facultaiet
Mitsubishi-fabrieken
Fukuoka 14B-kamp
Gasfabriek
Station van Nagasaki
Doel van de atoombom
Prefectuur van Nagasaki
Deshima
Halve afstand tot Fukuoka 2B-kamp

D.2. de gevolgen van de atoombom

Mitsubish terrein - 9 augustus 1945

het grootste deel van het terrein van Mitsubishi lag slechts 1800 meter van waar de tweede atoombom ontplofte. Na de explosie was het terrein weggevaagd.

Kamp Fukuoka 14B na de ontplofte atoombom.

(bron: Oorlog en Bersiap - Everhard Schouten (1922-2012))

August 6 1945 Hiroshima, Japan.

On Monday, August 6, 1945, a mushroom cloud billows into the sky about one hour after an atomic bomb was dropped by American B-29 bomber, the Enola Gay, detonating above Hiroshima, Japan. Nearly 80,000 people are believed to have been killed immediately, with possibly another 60,000 survivors dying of injuries and radiation exposure by 1950

August 7, 1945 Hiroshima, Japan.

A pall of smoke lingers over this scene of destruction in Hiroshima, Japan, on August 7, 1945, a day after the explosion of the atomic bomb. Nearly 80,000 people are believed to have been killed immediately, with possibly another 60,000 survivors dying of injuries and radiation exposure by 1950.

August 9, 1945 Nagasaki, Japan.

August 9 1945 NagasakiJapan "Fat Man" was dropped from the B-29 bomber Bockscar, detonating at 11:02 AM, at an altitude of about 1,650 feet (500 m) above Nagasaki. An estimated 39,000 people were killed outright by the bombing a further 25,000 were injured.

August 9, 1945 Nagasaki, Japan.

[August 8 1945 NagasakiJapan This picture made shortly after the August 9, 1945 atomic bombing, shows workers carrying away debris in a devastated area of Nagasaki, Japan. This picture obtained by the U.S. Army from files of Domei, the official Japanese news agency, was the first ground view of the nuclear destruction in Nagasaki

Injured civilian casualties

The Hiroshima Genbaku Dome after the bombing

Clothes pattern burnt into the skin.

The clothes pattern, in the tight-fitting areas on this survivor, shown burnt into the skin.

Partially incinerated child

Partially incinerated child in Nagasaki. Photo from Japanese photographer Yōsuke Yamahata, one day after the blast and building fires had subsided. Once the American forces had Japan under their military control, they imposed censorship on all such images including those from the conventional bombing of Tokyo, this prevented the distribution of Yamahata’s photographs. These restrictions were lifted in 1952.

Direct, thermal flash burns

Toyoko Kugata

22-year old victim Toyoko Kugata being treated at the Hiroshima Red Cross Hospital (October 6, 1945)

Appx E: Bronnen POW camps

1. http://www.mansell.com/pow_resources/camplists/fukuoka/fuk-14-nagasaki/fuku_14_nagasaki.html

2. In totaal zouden 548 ned. staatsburgers in het kamp hebben gezeten, zie: https://www.japansekrijgsgevangenkampen.nl/Naamlijst%20Fukuoka%2014B.htm

3. POW Research Network Japan: http://powresearch.jp/en/archive/camplist/#fukuoka

4. List of Deceased POWs: http://www.powresearch.jp/en/pdf_e/powlist/fukuoka/fukuoka_14b_nagasaki_e_001.pdf

5. Roll of Honour Fukuoka 14B: https://www.roll-of-honour.org.uk/Japanese_Homeland/Camp_Rolls/Fukuoka_14B/

6. https://www.cofepow.org.uk/news/the-nagasaki-monument-foundation-update

7. https://fukuoka14b.org/

8. Naamlijst Fukuoka 14B (Nederlanders) - https://www.japansekrijgsgevangenkampen.nl/Naamlijst%20Fukuoka%2014B.htm

9. https://www.whydonate.nl/pages/monument-pow-kamp-fukuoka-14

10. Java Party 12. Naamlijst 1700 Nederlanders - https://www.japansekrijgsgevangenkampen.nl/Java%20Party%2012.htm

11. Java Party 12. Schema - https://www.japansekrijgsgevangenkampen.nl/Schema%20Java%20Party%2012.htm

12. https://www.japansekrijgsgevangenkampen.nl/Schema%20Java%20Party%2012.htm

13. Japanese Hell Ships - https://www.roelbazuin.nl/stamboom/fotos_hellships.html

14. https://www.japansekrijgsgevangenkampen.nl/Changi-kamp.htm

15. A book about the Dutch POW’s interned in Nagasaki was published by "Dr J Stellingwerff" in 1980 under the title "Fat Man in Nagasaki, Dutch POWs killed by the Atomic Bomb".