Recovery of Allied Prisoners of War (RAPWI)

Rond eind ’45 en begin ’46 is het RAPWI (Recovery of Allied Prisoners of War) programma opgestart. In die periode mochten nederlandse militairen van de Britten nog niet op Java en Sumatra landen.

ML-KNIL personeel en hun families werden toen met onder andere omgebouwde B-25’s naar Bundaberg in Australië gevlogen, waar nederland gebruik maakte van een RAAF vliegbasis. Een plek waar ze van de verschrikkingen van de kampen mochten herstellen alvorens weer actief in dienst te gaan ^{[1] [2]}.

"RAPWI werd opgericht in opdracht van Mountbatten. Het doel was de verzorging van de geallieerde krijgsgevangenen en burgergeïnterneerden die waren bevrijd uit de kampen in het bevelsgebied South East Asia Command (SEAC)"

In juli 1945 krijgt Mounbatten te horen dat zijn bevelsgebied per 15 augustus 1945 uitgebreid wordt met geheel Nederlands-Indië (minus Sumatra), Thailand en het zuidelijke deel van Indo-China.

Van het oorspronkelijke plan om de RAPWI-teams in te zetten achter de oprukkende geallieerde troepen komt niets terecht door de plotselinge capitulatie van Japan op 15 augustus. Voor 150 kampen zijn op 17 augustus slechts 40 RAPWI-teams beschikbaar.

Nadat verzekerd is dat de lokale Japanse commandanten zich aan het capitulatiebevel zullen houden, komt op 28 augustus de hulpverlening van de RAPWI op gang. Boven de kampen worden pamfletten afgeworpen (Operatie Birdcage) met instructies aan de geïnterneerden en de Japanners. Daarna worden contactteams geparachuteerd bij de interneringskampen (Operatie Mastiff).

Eind september wordt duidelijk dat de Japanners niet langer in staat zijn om orde en rust te handhaven.

Als medio oktober het geweld tegen de Nederlanders en Indo-Europeanen uitbreekt en Indonesiërs in gevecht raken met de Japanse en Britse troepen wordt het voor de RAPWI zeer moeilijk de evacuaties uit te voeren.

Ondanks alle problemen slaagt de RAPWI erin op Java en Sumatra 223.250 oorlogsslachtoffers (zowel voormalige geïnterneerden als vluchtelingen) op te vangen en te verzorgen.

Op 26 januari 1946 wordt de RAPWI op Java officieel opgeheven." Bron: Nationaal Archief

De RAPWI-vliegdienst had uiteenlopende vliegtuigtypen in gebruik: twee Japanse DC-3’s; circa 10 Soren tweemotorige transportkisten en circa vijftien eenmotorige Japanse trainingsvliegtuigen en tweedekkers en tevens een drietal B-25’s, onder andere N5-129.

Het voordeel van het gebruik van de Japanse toestellen was dat nu de nog in soms ruime mate aanwezige Japanse brandstofvoorraden konden worden opgebruikt. " ipms.nl

Bij de oprichting van 18 Squadron in 1942 (Canberra) was deze bemand met personeel van het ML-Knil, die na de Japanse invasie waren ontkomen dan wel geëvacueerd. Later werd het squadron aangevuld met Australische piloten van de RAAF.

Het Squadron was uitgerust met middelzware bommenwerpers van het type B-25 Mitchell.

Na de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 bestond de nieuwe taak voor het Squadron uit verkenningen voor het SEAC, het opsporen interneringskampen, droppings van levensmiddelen/ medicijnen en het transport van ex geïnterneerden naar Australië in opdracht van de RAPWI.

In verband met de gespannen situatie eind 1945 mochten er geen vliegtuigen op Java en Sumatra geplaatst worden en mochten de B-25’s uitsluitend landden indien geheel ontwapend en louter en alleen voor niet militaire doeleinden.